Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 04-07-2022

Karperzalmen

betekenis & definitie

(Characinoided) kunnen beter Zalmkarpers genoemd worden, daar hun naaste verwanten de Karpers en niet de Zalmen zijn. Zij vormen een onderorde van de Ostariophysi (z Karperachtigen) en zijn zoetwatervissen, die uitsluitend in tropisch en subtropisch Zuid-Amerika en Afrika worden gevonden.

Evenals bij de Karperachtigen is het lichaam met schubben bedekt en is de kop naakt. Van de Karperachtigen onderscheiden zij zich door het bezit van tanden in kaken en op het verhemelte, die zeer verschillend van bouw kunnen zijn. Ook hebben de meeste Karperzalmen een kleine vetvin op de staart, zoals ook de Zalmen bezitten en waaraan zij hun naam te danken hebben. De vetvin ontbreekt bij de groep, waarvan de Zuidamerikaanse Erythrina het meest bekende geslacht is, verder bij de Zuidamerikaanse Nannostomus anomalus (vandaar de soortnaam) en bij enige geslachten van de groep, waarvan Corynympha het oudst bekende geslacht is. Deze laatste groep komt in Zuid-Amerika voor ten O. van de Andes en is vooral merkwaardig wegens het grote verschil tussen mannetje en wijfje, terwijl zulk een sexueel dimorphisme bij de overige Karperzalmen onbekend is. Bij Corynympha riisei brengt het mannetje met behulp van een lepelvormige verlenging van het kieuwdeksel spermapakketjes bij de geslachtsopening van het wijfje, die dit pakketje in de eileider opneemt.

De eieren worden dus inwendig bevrucht, maar de vis is niet levendbarend. Sommige Karperzalmen zijn planteneters, zoals de Citharininae, waar de tanden ontbreken of zeer klein zijn. Deze onderfamilie is zowel in Zuid-Amerika als in Afrika vertegenwoordigd. Andere groepen zijn carnivoor en hebben dan meestal een sterk gebit. Een der meest geweldige roofvissen onder de Karperzalmen is Hydrocyon, die in de Nijl en in enige der grote Oostafrikaanse meren voorkomt. Niet minder roofzuchtig is de Zuidamerikaanse Serrasalmo, de Piranha of Cariba, die in sommige rivieren zeer talrijk is en met zijn vlijmscherpe tanden zelfs baders aanvalt.

Vele Karperzalmen zijn als aquariumvissen bekend. Vooral uit het Amazonegebied zijn talrijke kleine soorten geïmporteerd. Vele daarvan hebben schitterende kleuren; een der meest bekende is wel de in 1936 ontdekte Neontetra (Hyphessobrycon innesï).PROF. DR L. F. DE BEAUFORT.

< >