een gewoonlijk tot de Frankische romans gerekend, waarschijnlijk oorspronkelijk Middelnederlands epos van vrij hoge ouderdom (begin 13de eeuw), maar — behoudens enkele fragmenten — slechts bekend uit een vijftal oude drukken, die de versvorm gelukkig hebben gehandhaafd. Zowel het thema (de koning, die moet gaan stelen om zodoende achter een geheim te komen, i.c. een samenzwering tegen zijn leven) alsook tal van afzonderlijke motieven (het toverkruid bijv.) wortelen in de sprookjeswereld,, maar doen desondanks niet af aan de literaire waarde van het gedicht, ook al moet worden toegegeven, dat verschillende van die motieven minder gelukkig zijn toegepast.
Naar de onderscheiden cultuurlagen en -stromingen, waarvan het epos min of meer de sporen heeft bewaard, is nog geen afdoend onderzoek ingesteld. Van de jongste tendenzen moet vooral gewezen worden op de sympathie voor Elegast als roofridder, die slechts de rijken besteelt en daarin vergeleken kan worden met de populaire Engelse figuur van Robin Hood. DR J. J. MAK
Uitg.: E. T. Kuiper (Amsterdam 1891), J. Bergsma (Zutphen 1926); R. Roemans (Antwerpen 1945, met volledige bibliogr.); G. G.
Kloeke (Leiden 1949). Moderne bewerkingen gaven F. Timmermans, Karel en Elegast (1921) en in dramatische vorm: A. Heyting, Karel ende Elegast of de Koning en de Dief (1930).
Lit.: M. Ramondt, K. en E. oorspronkelijk? Proeve v. toegepaste sprookjeskunde (Utrecht 1917); G. G. Kloeke, Over de compositie van de K. en E. in Tijdschr. v. Ned. Taal en Letterk. 66 (1949), blz. 161 e.v.;J. v. Mierlo, tekstcritiek in: Sprokkelingen (Turnhout 1948).
