Oostenrijks mediaevist (Paderborn 30 Apr. 1826 - Innsbruck 10 Juli 1902), geboortig uit Westfalen, heeft als hoogleraar te Innsbruck, sedert 1852, een zeer belangrijke en vruchtbare werkzaamheid ontplooid vooral op het gebied van de rechtsgeschiedenis en op dat van de oorkondenleer der middeleeuwen. Zijn hoofdwerken op eerstgenoemd terrein, Vom Reichsfürstenstande en Forschungen zur Reichs- und Rechtsgeschichte Italiens, zijn nog steeds onontbeerlijk.
Bekendheid in ruimere kring verkreeg hij in de jaren 60 door zijn polemiek met Sybel over de politiek der middeleeuwse keizers, waarbij hij tegenover de Pruisische „Kleinduitse” opvatting het Katholieke „Grootduitse” standpunt verdedigde. Hij gaf de stoot tot een nieuwe bewerking, vnl. door zijn leerlingen, van J. F. Böhmer’s Regesta Imperii en was, naast zijn landgenoot Sickel, de grondlegger van de moderne diplomatiek met zijn Beiträge zur Urkundenlehre, waarin hij de nadruk legde op de wordingsgeschiedenis van de oorkonden, met name op het onderscheid tussen de rechtshandeling en de oorkonde die deze vastlegt.DR A. G. JONGKEES
Bibi.: Vom Reichsfürstenstande. Forschungen zur Gesch. der Reichsverfassung zunächst im 12. und 13. Jahrh. (dl I 1861; dl II in 3 bundels uitgeg. door P. Puntschart, 1911-1923); Das deutsche Kaiserreich in seinen universalen und nationalen Beziehungen (1862); Deutsches Königtum und Kaisertum (1862); Vom Heerschilde (1862); Forschungen zur Reichs- und Rechtsgesch. Italiens (4 dln, 1868-1874); Beiträge zur Urkundenlehre (2 dln, 1877-1878); Regesta Imperii V: 1198-1272 (3 dln, 1881-1901; met E. Winkelmann); Untersuchungen zur Erbenfolge der ostgermanischen Rechte (6 dln, 1891-1904).
Lit.: J. Jung, J. F. 1826-1902. Ein Beitrag zur deutschen Gelehrtengesch. (Innsbruck 1907); H. Steinacker, J. F. und die deutsche Geschichtswissenschaft (1928); H. Pappe, Methodische Strömungen in der eherechtsgeschichtl. Forschung (1934).
