Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Joris de BYE

betekenis & definitie

(gest. 1628), van wiens ontwikkelingsjaren vrijwel niets bekend is, was de zoon van Dirk de Bye, president van de Rekenkamer (gest. 1591) en uit Delft afkomstig. Hij was reeds ontvanger-generaal, toen Leicester hem 23 Nov. 1586, op voordracht van de Staten-Generaal, benoemde tot tresorier-generaal als opvolger van Reingoud, welk ambt hij tot zijn dood heeft bekleed en waardoor hij een der belangrijkste personen in de Republiek was.

Hij wordt genoemd als gematigd en rechtschapen; in zijn memoriën schrijft hij eerbiedig over het werk van Oldenbarnevelt, maar over diens persoon oordeelt hij minder gunstig. Grote vriendschap had hij voor Hugo de Groot, met wie hij in betrekking bleef ook na 1618 (hij werd toen niet ontslagen, zeker omdat hij zo weinig partijman was). In 1597, 1602 en 1617 heeft hij een bezending naar Zeeland meegemaakt over financiële kwesties; in 1607 was hij mede-onderhandelaar over de vrede, in 1621 sloot hij een tractaat met Brandenburg. Zijn gedenkschrift is uitgegeven in Bijdragen en Mededelingen Hist.

Genootschap,
XI, 400; de inleiding is herdrukt in R. Fruin, Verspreide Geschriften, IX (’s-Gravenhage 1904).

< >