is een 3200 ha grote gemeente in het Westerkwartier der provincie Groningen, 2½ km ten N. van het Hoendiep aan de Friese grens met 3894 inw. (per 1 Jan. 1950), van wie in 1947 29 pct Ned. Herv., 64½ pct Geref. en 6½ pct zonder gezindte.
De bodem bestaat uit zeeklei, vooral in het N. en is voor 53 pct bouwland en voor 47 pct grasland. Landbouw en veeteelt zijn de hoofdbronnen van bestaan. De industrie omvat een grote zuivelfabriek. Op de Gaarkeuken zijn de grote sluizen die het Friese water scheiden van het Groningse. Deze sluizen werden op 11 Nov. 1944 door de R.A.F. gebombardeerd en in 1950 weer hersteld. De sluizen dateren van 1923.Het dorp Grijpskerk aan de spoorlijn en de straatweg van Groningen naar Leeuwarden telt (1950) ca 1790 inw. Vroeger lagen er twee borgen: Reitsma en Aikema. In 1581 werd Rennenberg hier verslagen door Sonay en Norrits. Andere dorpen zijn Visvliet (400 inw.), Pieterzijl (305 inw.), Niezijl (525 inw.), Kommerzijl (560 inw.), Gaarkeuken en omstreken (194 inw.) en Westerhorn (120 inw.).
