Italiaans schrijver en patriot (Livorno 12 Aug. 1804 - Gecina 25 Sept. 1873), genoot lange tijd faam als romancier. In de strijd voor de eenmaking van zijn land was hij een der felsten: zijn anticléricalisme, zijn extreme ideeën, zijn haat tegen alle „gematigden”, verraden meer dan de Italiaanse romanticus, nog de echte Byroniaan.
Hij was eerst advocaat en schrijver in zijn geboortestad, richtte in 1829 te Livorno, samen met Mazzini* en Garlo Bini, het opstandige blad Indicatore op, onderging als lid der „Jong-Italië”-beweging langdurige gevangenschap, was in de revolutieperiode 1848-’49 eerst een der driemannen, dan korte tijd dictator over Toscane, werd deswege na terugkeer van de groothertog verbannen en werkte na 1854 weer te Livorno, steeds in verwoede oppositie tegen Cavour*. Guerrazzi’s historische romans — als haast alle „romantische” romans in de middeleeuwen spelende — waarvan het in de cel ontstane L’Assedio di Firenze (1836) de beste is (voorts La Battaglia di Benevento, 1829; Veronica Cibo; Isabella Orsini, 1845; Beatrice Cenci, 1854, e.a.) getuigen van vurige maar onbeheerst tot uiting gebrachte woede tegen alle onderdrukkers. In de Risorgimento-tijd werden zij eindeloos gelezen en herdrukt. Thans is de „schrijver-uit-razernij”, zoals Guerrazzi zichzelf eens noemde, verlaten; men waardeert echter zijn zeer aparte, autobiografische Memorie, zijn brieven, en zijn fraai geschreven, heel simpele zedenroman II buco nel muro (1862).MR H. VAN DEN BERGH
Bibl.: Het beste uit G.’s werken is te vinden in een deeltje van de serie Le più belle pagine (Milano 1932), verzorgd d. S. Lopez, m. uitv. biogr. en bibliogr. Garducci gaf G.’s brieven uit (1880-’82, 2 dln). Opere complete (Milano 1868).
Lit.: P. Miniati, F. D. G. (Roma 1927, m. bibliogr.); R. Guastalla, La vita e le opere di F. D.
G., alleen dl 1 versch., 1804-1835 (Rocca S. Casciano 1903); A. Toscano, La psiche di F. D. G. (Catania 1909). Over G.’s romans: A.
Albertazzi, in II Romanzo, dl II; Bened. Croce, in: La lett. d. nuova Ital., dl I (Bari 1914).
