of malleus; deze ziekte wordt veroorzaakt door een onbeweeglijke bacil: Malleomyces mallei. Een meestal langzaam verlopende, zeer besmettelijke ziekte bij paarden (en daaraan verwante dieren). Meestal wordt de smetstof met voedsel of water opgenomen, waarna inwendig malleus ontstaat.
De ziekte heeft enige overeenkomst met tuberculose; er ontstaan knobbels in allerlei organen en zolang geen bacillen naar buiten worden uitgescheiden, zou men kunnen spreken van gesloten malleus; ten slotte ontstaat open malleus als bijv. de nieren worden aangetast (uitscheiding met urine); zeer gevaarlijk is de neus-malleus (besmette neusuitvloeiing) en de huid-malleus (open huidzweren). Malleus gaat soms op andere dieren over (bijv. op carnivoren); de ziekte is zeer gevaarlijk voor de mens.In Nederland komt deze ziekte niet voor; als zich toch een enkele maal, nog al eens met binnentrekkende zigeuners, een geval voordoet, worden direct zeer strenge uitroeiingsmaatregelen genomen door de Veeartsenijkundige Dienst. In andere landen bijv. in Indonesië is malleus een inheemse ziekte. Het is vrij moeilijk de diagnose te stellen door het aantonen (kweken) van de verwekker, vandaar dat men andere methoden als de malleinatie (een overgevoeligheidsreactie overeenkomende met de tuberculine-reactie; zie tuberculose) en serologische reacties (complementbinding) toepast. Er is maar één bestrijdingsmethode nl. het opruimen van alle aangetaste dieren. Een geneesmiddel is onbekend.
PROF. DR JAC. JANSEN
Lit.: Hutyra-Marek-Manninger, Special pathology and therapeutics of the diseases of domestic animals (5th ed. 1946).
