Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Constantin GHEREA

betekenis & definitie

of Dobrogeanu G., schuilnaam van Jacques Solomonovici Katz, Roemeens schrijver (Ekaterinoslaw 22 Mei 1855 Boekarest 20 Mei 1920), is, na zijn tegenstander Vitu Maiorescu, de grootste criticus van Roemenië geworden. Eerst studeerde hij voor ingenieur in Charkow, maar ab Russisch socialist moest hij onder het tsaristisch regime ca 1880 naar Roemenië uitwijken, waar hij in 1890 het burgerrecht verkreeg.

Hij vestigt daar, eerst door zijn medewerking aan het linkse tijdschrift Contemporanul („De Tijdgenoot”), later door de oprichting van het eigen tijdschrift Literatura si stiinta („Letterkunde en wetenschap”) de marxistische critiek in zijn nieuwe vaderland. Ook nam hij een actief en vruchtbaar deel aan de nog jonge socialistische beweging. Hij voorzag in zijn onderhoud als restaurateur van het station Ploiesti. Zijn Studii Critice (sinds 1890) bevatten nog altijd veel leesbare opstellen, o.a. over Russische letterkunde.

Men heeft Gherea wel de Roemeense Taine genoemd. Zijn Neoiobagia („Nieuwe Lijfeigenschap”, 1910) is een mislukte poging om het Marxisme op de zeer bijzondere en nog gedeeltelijk feodale toestanden van Roemenië toe te passen.PROF. DR M. VALKHOFF

Lit.: J. Saint-Pierre, G. (Jassy 1892); E. Diaconide, Iets over Roemeense critiek, Maiorescu, Dobrogeanu-Gherea, Dragomirescu (Amsterdam 1936).

< >