Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

CONDENSATOR

betekenis & definitie

(electrotechniek) is de combinatie van twee metaalstukken, zodanig tegenover elkaar geplaatst, dat zij een grote electrische lading kunnen opnemen. Wordt metaalstuk A negatief, dan wordt B positief opgeladen.

De lading is evenredig met het potentiaalverschil tussen beide metaalstukken. Drukt men de lading uit in coulombs, de spanning in volts, dan is het quotiënt van het aantal coulombs en het aantal volts de capaciteit van de condensator. De eenheid van capaciteit is de farad. Vervangt men de luchtlaag tussen A en B door glas, dan neemt de capaciteit aanzienlijk toe.

De eenvoudigste condensator is de ruit van Franklin, dat is een glazen plaat, aan weerskanten gedeeltelijk bedekt met bladtin. Voor een dergelijke condensator kan de capaciteit worden berekend uit de formule C = k (o/d)j, waarin O is het oppervlak van elk der platen, d de afstand tussen beide en k de diëlectrische constante der middenstof. Een bekende condensator is de Leidse fles. Aluminiumstroken, door geparaffineerd papier gescheiden, bezigt men in de zwakstroomtechniek onder de naam papiercondensatoren. Ze worden vervaardigd tot een capaciteit van 10 mikrofarad. Leidse flessen hebben geringe capaciteit (l/100 mikrofarad), maar kunnen hoge spanningen verdragen.

Ook de in de radio-toestellen voor het afstemmen gebruikelijke draaicondensatoren hebben slechts geringe capaciteit. Grote capaciteiten vertonen de electrolytische condensatoren. Deze bestaan uit een electrolytische oplossing, bijv. H2S04 in water, waarin zich twee metalen staven bevinden, waarvan de ene aluminium, zirkoon, of iets dergelijks is.

Bij stroomdoorgang van het aluminium door het zwavelzuur naar de andere electrode, wordt het aluminium bedekt met een laagje oxyde, waarna de stroom ophoudt, omdat dit laagje isolerend werkt. Dit laagje is echter zeer dun, zodat de capaciteit tussen de aluminiumstaaf en het electrolyt zeer groot is. Men vervaardigt electrolytische condensatoren met een capaciteit van 1 farad. Voor precisiemetingen bij hoge spanningen gebruikt men een condensator, waarbij zich tussen de beide metaalstukken persgas bevindt.

< >