is de naam van een zeer eigenaardige uitdrukkingswijze, die kort na het begin van de 17de eeuw haar intrede deed in de Spaanse lyrische poëzie en daarna ook in de prozastijl, en waaronder men verstaat een voortdurend zoeken naar fijne, schitterende gedachten, die in een zeer onverwachte vorm worden uitgedrukt, dank zij bijzondere woordverbindingen en tegenstellingen, die de auteur de gelegenheid bieden om de scherpzinnigheid van zijn geest te tonen. In kiem was deze neiging reeds bij Spaans-Latijnse auteurs aanwezig.
In de 16de eeuw trad zij steeds duidelijker aan de dag, in sterke mate bij Antonio de Guevara. De eerste van de vele lyrische dichters die zich als echte „conceptistas” deden kennen is Alonso de Ledesma (1562 - 1623), uit Segovia, wiens Conceptos espirituales (1600-1616) in conceptistische verzen verschillende hoofdstukken van de Christelijke leer uiteenzetten. Na hem zijn de belangrijkste conceptistas Alonso de Bonilla met zijn Peregrinos pensamientos de misterios divinos (1615), Quevedo en vooral Graciân, die in zijn Agudeza y arte de ingenio (1642 en 1648) wetenschappelijk de regels van het conceptisme heeft vastgelegd. Het bezwaar van een groot deel van deze literatuur is dat zij ontaardde in een holle woordenkraam.Het conceptisme wordt vaak verward met het cultisme dat niet de inhoud van het literaire werk, maar de vorm aantastte. Niettemin treft men beide tendenzen dikwijls verenigd aan, inz. bij de grote dramaturgen, zoals Caiderón.
PROF. DR C. F. A.
VAN DAM
Lit.: L. Pfandl, Gesch. d. span. Nationallit. in ihrer Blütezeit (Freiburg i. Br. 1929), blz. 245 e.v. en 467 e.v.
