fray, Spaans prozaschrijver (in Asturië 1480? - Valladolid 10 Sept. 1545), bracht zijn jeugd door aan het hof van de Katholieke koningen, nadien trad hij in de Franciscanerorde. Hij werd benoemd tot inquisiteur te Valencia (1525), waar hij 27 000 gezinnen van Morisken tot het Christendom bekeerde.
Hij zette deze arbeid voort te Granada. In 1528 werd hij bisschop van Guadix (prov. Granada), in 1537 bisschop van Mondoñedo (prov. Lugo). Hij was sedert 1522 hofprediker en sedert 1526 officieel kroniekschrijver van Karel V. In 1528 verscheen, zonder toestemming van de auteur, de eerste uitgave van het Libro áureo de Marco Aurelio, emperador y elocuentísimo orador, dat in twee jaar tijds viermaal werd herdrukt.
In 1529 trad Guevara zelf tussenbeide en publiceerde een omwerking, waaraan hij de titel gaf Libro llamado Reloj de Príncipes, en el cual va encorporado el muy famoso libro de Marco Aurelio. Het is een voor de moderne lezer lang niet altijd boeiende langademige didactische roman, die een ideaal beeld ontwerpt van de volmaakte vorst. Het bevat enkele beroemde passages, zoals dat van El villano del Danubio (libro III, capitulos II-V), dat La Fontaine gekend heeft en nagevolgd in Le Paysan du Danube (Fables, livre XI, 7). Historisch is de roman geenszins. De tijdgenoten waren er niettemin hogelijk mee ingenomen, niet alleen in Spanje. De roman is in vele talen vertaald, ook in het Nederlands (t Gulden boeck van het leven v.
Marcus Aurelius, Antwerpen 1565 enz.). Men heeft vermoed dat de Engelse vertaling van Lord Berners (1534) mede de stoot gegeven heeft tot het zgn. euphuism (z Barok, letterkunde: Engeland). Guevara schreef bovendien Década de los Césares (1539) en Epístolas familiares in 2 dln (1539-1542). Dit laatste — een 85-tal interessante brieven gericht aan allerlei personen en handelende over de meest uiteenlopende onderwerpen — is het meest leesbare van het gehele oeuvre (Ned. vert.: Vrundtlicke ghemeene sendtbrieven, 1582 enz.). In 1539 verscheen van Guevara het Libro del Menosprecio de la corte y alabanza de la aldea, een korte zedekundige verhandeling.Teksten: Menosprecio de la corte y alabanza de la aldea, ed. M. Martínez de Burgos (Madrid 1915), in de reeks ,,Clásicos Castellanos”, t. 29, m. inl.; Epístolas familiares, ed. E. de Ochoa (Madrid 1850), in de Bib. de Aut. Esp., t. XIII; M.
Menéndez y Pelayo, Orígenes de la Novela, 1.1 (Madrid 1905), blz. CCCLXV-CCCLXXV.
Lit. R. Costes, Vie de Guevara, in: Bulletin hispanique (1923/’24); Idem, A. de G., son œuvre (Bordeaux 1926); F. de Ros, G., auteur ascétique (1946); Estudios acerca de A. de G. en el IV centenario de su muerte (Madrid 1946).
