arrondissementshoofdstad en vesting in het Franse dep. Manche, ligt aan de mond der Divette in het Kanaal, aan een vlakke bocht der noordkust van het schiereiland Cotentin.
Deze sterke oorlogshaven van Frankrijk werd in 1853, na meer dan 6o-jarige arbeid, voltooid.Cherbourg telt (1946) 40042 inw. Als oorlogshaven heeft de stad aan betekenis verloren, sedert de hoofdbasis van de Franse marine naar de Middellandse Zee (Toulon) werd verlegd.
Volgens de sage werd Cherbourg reeds door Ceasar’s legaat Sabinus gesticht en daarna Caesaris Burgnum genoemd. In de geschiedenis komt het voor het eerst voor als Carusbur onder Willem de Veroveraar en hoorde, deel uitmakend van het hertogdom Normandië, tot ca 1200 aan de Engelse koningen. Van 1418-1450 was het opnieuw in Engelse handen. Haar betekenis kreeg de stad vooral, toen Vauban er op bevel van Lodewijk XIV vestingwerken aanlegde.
Zo werd zij tot oorlogshaven, en met het arsenaal ontstonden de bijbehorende industrieën als werven, droogdokken, ketelmakerijen enz.
Een zeer grote rol zou Cherbourg, als derde haven van Frankrijk, in Wereldoorlog II spelen. In die hoedanigheid was zij nl. bij de invasie in Juni 1944 voor de geallieerde legerleiding van het hoogste belang, ten einde de geweldige aanvoerproblemen te kunnen oplossen. Eerst op 26 Juni capituleerde de bezetting, nadat uitgebreide vernielingen in de haven waren uitgevoerd. Ongeveer 75 pct van de kranen waren vernield en meer dan een dozijn schepen had men laten zinken om de ingang van de haven te blokkeren.
Het duurde tot 19 Juli voor dat een bescheiden begin kon worden gemaakt met het lossen van goederen, doch reeds in Aug. kon er dagelijks 10 000 ton verwerkt worden, terwijl begin Oct., toen alle reparaties waren voltooid, de capaciteit van de haven Cherbourg even groot, zo niet groter, was dan voor de oorlog (z Wereldoorlog II). Het arsenaal is als gevolg van de krijgsbedrijven geheel verdwenen.
Lit.: P. Appell, La naissance d’un grand port moderne (1928).
