(Ital.: Ciacona) is een muzikale variatievorm, waarin boven een voortdurend herhaald basthema van meestal acht maten in een langzame 3/4-maat, steeds nieuwe motieven in tegenstemmen worden geplaatst. De naam chaconne komt voor het eerst voor in instrumentale muziek uit het begin van de 17de eeuw; de muzikale techniek van deze vorm is reeds in motetten uit de 12de en 13de eeuw te vinden.
Bekende voorbeelden van chaconnes zijn die uit de 4de vioolsolosonate van Bach, de chaconne van Vitali en de finale uit de 4de symphonie van Brahms. In de 17de eeuw werden Franse divertissementen en opera-actes vaak door een chaconne besloten.De chaconne is verwant met passacaglia en basso ostinato. In al deze vormen keert eenzelfde thema meest in de bas „hardnekkig” terug en vormt zodoende een gelijk fundament voor een voortdurend wisselende bovenbouw.
