BaS04, in de natuur voorkomend als zwaarspaat of baryt, is de belangrijkste bariumverbinding. Bariumsulfaat is een wit, in water uiterst weinig oplosbaar zwaar poeder (s.g. 4,50, opl.: 2,3 mg op 1 1), zodat zwavelzuur en sulfaten qualitatief en quantitatief bepaald worden door deze met een oplossing van bariumchloride of -nitraat neer te slaan als bariumsulfaat, hetgeen dan na gloeien wordt gewogen.
Het is bestendig tegen verhitting en tegen de inwerking van zuren; in sterk zwavelzuur lost het echter op en door smelten met soda of potas wordt het omgezet in carbonaat. Het gemalen mineraal heeft als witte verfstof een zeer gering dekkend vermogen, het wordt vooral gebruikt om andere stoffen te versnijden, waarvoor het door zijn hoge gewicht zeer geschikt is. In voedingsmiddelen is dit echter uiteraard ontoelaatbaar. Het wordt op grote schaal gebruikt in dikspoeling bij olieboringen om een hoog soortelijk gewicht te verkrijgen.Kunstmatig wordt het op grote schaal bereid door uit de oplossing van bariumsulfide of van bariumchloride met zwavelzuur of met natriumof magnesiumsulfaat-oplossing het sulfaat in fijn verdeelde vorm neer te slaan.
Het uitgewassen neerslag wordt als een 70 pet pasta of deeg in de handel gebracht, slechts zelden als poeder, daar het in die vorm moeilijk met water kan worden aangemaakt, en het dan niet zo fijn meer verdeeld geraakt. Als waterverf (permanent wit, blanc fixe) munt het uit door zijn bestendigheid tegen licht, lucht en chemische agentia (zwavelwaterstof!); als olieverf heeft het een gering dekkend vermogen. De genoemde pasta wordt ook veel gebruikt in de papierindustrie voor de vervaardiging van kunstdruk- en fotografisch papier en voor behangselpapier. Het droge, zeer fijne, poeder wordt gebruikt als vulstof in rubbermengsels. Het vindt ook toepassing als contrastmiddel bij het maken van röntgenfoto’s van het spijsverteringsstelsel, waarbij het de patiënt met wat cacao en suiker als pap wordt toegediend. Door de geringe oplosbaarheid is het, mits goed uitgewassen, niet giftig.
Veel belangrijker als verfstof zijn mengsels van bariumsulfaat met 15 tot 60 pet zinksulfide (z lithopoon). Ook dit dient als vulmidde' voor rubbermengsels, celluloid, linoleum, enz.
