Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

Asymmetrische synthese

betekenis & definitie

In alle synthesen waarbij optisch actieve verbindingen zouden kunnen worden geproduceerd, ontstaan optisch inactieve systemen, welke 50 pct van de links-, en 50 pct van de rechtsdraaiende vorm bevatten (racemisch mengsel).

Vergelijk reductie van pyrodruivenzuur , CH3 COCOOH, tot inactief melkzuur, CH3 C*HOH COOH (C* = asymmetrisch koolstofatoom), waarbij beide configuraties even grote vormingskansen hebben (splitsingsmethoden 3 optische antipoden). Een partiële asymmetrische synthese vindt plaats onder invloed van een reeds optisch actief agens. Dit is bijv. het geval, wanneer bij reductie van een ester van pyrodruivenzuur met een optisch actieve alcohol en aansluitende verzeping, nu een optisch actief melkzuur wordt verkregen. Ook de biochemische synthesen zijn slechts partiële asymmetrische synthesen, waar in het organisme van alle actieve stoffen bijna steeds slechts één van de beide optische antipoden voorkomt. De absolute asymmetrische synthese is echter zeer moeilijk realiseerbaar. Zo tast de photochemische ontleding met circulair gepolariseerd licht de ene component in sterkere mate aan dan de andere.

Ook katalytische reacties aan het oppervlak van een optisch actieve stof, bijv. kwarts, geven een actief product. Verder ontstaat bij kristallisatie van een racemische of inactieve oplossing soms een overmaat van kristallen van één der antipoden; vindt dan in de oplossing opnieuw racemisatie plaats, dan is een belangrijk effect mogelijk.

De vraag, welke van deze wijzen een rol heeft gespeeld bij de vorming van de eerste optisch actieve producten, is moeilijk te beantwoorden. Dit ontstaan hangt ongetwijfeld ten nauwste samen met het ontstaan van het leven zelf.

< >