heet de stof, die in het lichaam ontstaat, als reactie op de inspuiting van een antigeen en die hiermede in werking treedt. De oorspronkelijke opvatting, dat de antistoffen ontstaan uit de ingespoten antigenen, is onhoudbaar gebleken.
De vraag, waar de antistoffen in het lichaam worden gevormd, kan nog niet volledig worden beantwoord. Zeer waarschijnlijk vervullen de weefsels, welke te zamen het reticulo-endotheliale systeem vormen, hierbij een belangrijke taak. De antistoffen gaan, althans voor een gedeelte, in het bloed over en kunnen in het serum worden aangetoond (z immuniteitsreacties).
