Russisch diplomaat (Simferopol, Rusland, 22 Oct. 1883 - Moskou 17 Nov. 1927), in de jaren voor 1917 revolutionnair schrijver en organisator van illegale bladen, o.a. (samen met Trotsky) van de Prawda te Wenen 1910-1912. Hij was balling in Siberië van 1912-1917.
In Dec. 1917 opende hij de preliminairen tot de vrede te Brest-Litowsk, in Mrt 1918 werd hij Sovjet-diplomaat te Berlijn (waar hij Nov. 1918 wegens communistische propaganda werd uitgewezen), was leider van de Russisch-Poolse onderhandelingen te Riga (1920), afgevaardigde te Genua (1922), gezant te Peking (1922-1923), te Wenen (1924-1925), te Tokio (1925-1926), daarna professor aan het Oosters Instituut te Moskou. Hij behoorde tot de oppositie onder Trotsky. Lichamelijk en geestelijk uitgeput, maakte hij een einde aan zijn leven in het voor de Russische revolutie kritieke jaar 1927.
