Dit woord, afgeleid van het Grieksch, beteekent een vermeenden of werkelijken strijd tusschen verschillende wetsbepalingen. — Het kan namelijk voorkomen, dat in eene en dezelfde wet en nog te eerder in verschillende wetboeken bepalingen worden aangetroffen, welke schijnbaar of wezenlijk met elkaar in lijnregten strijd zijn.
Een dergelijk hoogstnadeelig gebrek in een wet of wetboek heeft zijn oorsprong, deels in de beperktheid van doorzigt bij den wetgever, deels in de armoede der taal, waardoor het meermalen gebeurt, dat uitdrukkingen worden gekozen, die den zin van twee wetsbepalingen onduidelijk maken.
Antinomieën ontstaan dikwijls, wanneer de verzameling van wetten (codificatie) niet op één tijdstip, maar op verschillende min of meer verwijderde tijden tot stand is gekomen, of wanneer de wetgever, als de noodzakelijkheid zich voordoet om eene wet te herzien, daarin gedeeltelijke veranderingen te weeg brengt, in plaats van de oude wet in haar geheel af te schaffen en eene nieuwe daarvoor in de plaats te stellen. — Heel ligt geeft ook het gebruik maken van het regt van amendement, door een lid der wetgevende vergadering staande de beraadslaging over een wetsontwerp, aanleiding tot antinomie. Om dit zooveel mogelijk te voorkomen, brengt de gewoonte in de parlementen mede, dat een amendement, voordat het aan het oordeel der vergadering wordt onderworpen, door een zeker aantal leden moet ondersteund worden en dikwijls gedrukt aan de geheele vergadering vooraf wordt overgelegd. Doet zich antinomie voor, dan moeten de regelen der uitlegkunde te hulp geroepen worden, om haar zooveel mogelijk te verwijderen en de twee bepalingen, tusschen welke de werkelijke of vermeende strijd bestaat, zóó te verklaren, dat zij zulk een zin krijgen, dat beide hare bijzondere kracht behouden. De beide hoofdregelen zijn: dat eene latere wet de vroegere afschaft, en dat eene bepaling van eene bijzondere wet eer toegepast moet worden, dan van eene algemeene wet.
Voorts is antinomie een philosophische kunstterm, van Kant gebezigd ter aanduiding van de tegenstrijdigheden, tot welke de menschelijke geest vervalt in onderscheidene vraagstukken het Heelal betreffende, waarbij juist het tegengestelde zich even gemakkelijk laat bewijzen als het gestelde. — Bijvoorbeeld met betrekking tot de uitgebreidheid van het Heelal. Het Heelal heeft een begin gehad en is ten opzigte van de ruimte binnen zekere grenzen bepaald; en het Heelal is ten opzigte van tijd en ruimte oneindig. Zie Kant.
