lithographie, de kunst een teekening op steen te vermenigvuldigen door den druk. Men gebruikt daarbij z.g. lithographische steenen (poreuse kalkschiefer van Solnhofen in Beieren).
Bij de krijtmanier ontwerpt men de teekening op den steen met lithographisch krijt of inkt, welke uit was, zeep, talk, salpeter en roet bestaat; bij het drukken nemen dan alleen de lijnen en punten der teékening inkt. Bij de grareermanier wordt de steen met phosphorzuur en gom geprepareerd, van een etsgrond voorzien en gedroogd, waarop met de naald de teekening wordt ingekrast, die vervolgens met salpeterzuur wordt uitgebeten; worden de gegraveerde plaatsen met olie ingewreven, dan nemen bij het drukken zij alleen inkt, de overige gedeelten van den steen niet. Bij den litho gr aphischen reliëfdruk worden niet de schaduwen maar de lichte partijen ingekrast, zoodat het drukken op de boekdrukpers kan plaats hebben. Bij den kleurendruk (chromolithographie, lithochromie, aquareldruk, olieverfdruk, oliedruk) worden zooveel steenen klaar gemaakt als er op het origineel kleuren en tinten voorkomen; deze manier van S. is in den laatsten tijd tot groote volkomenheid gebracht; zij eischt echter een uiterst zorgvuldige behandeling. De S. is uitgevonden door A. Senefelder, in 1796. Literatuur: Senefelder, Lehrbuch der Steindruckerei (nieuwe uitg. 1834), Weishaupt, Gesamtgebiet des Steindrucks (6de dr. 1894), Hesse, Die Chromolithographie (1896), Fritz, Handbuch der Lithographie (1898); geschiedenis: Graul (1894).
