Gepubliceerd op 01-12-2020

weerbeïnvloeding

betekenis & definitie

het opzettelijk beïnvloeden van de natuurlijke processen in de atmosfeer. Iedere wijziging in een landschap of stedelijk gebied heeft veranderingen van het lokale weer tot gevolg.

Hiervan is al van oudsher door de mensheid gebruik gemaakt. Een van de eerste toepassingen is het aanbrengen van beschutting rondom cultuurgronden, maar ook rondom alleenstaande boerderijen. Niet alleen wordt hierbij de wind sterk gereduceerd, ook worden de temperatuur en de vochtigheid beïnvloed. De groeifactoren kunnen hierdoor bevorderd worden met als resultaat een hogere opbrengst. De Ned. fruitteelt bereikt zo een 100-150 % grotere oogst. In de USSR en de vs wordt beschutting op zeer grote schaal toegepast, vnl. om winderosie op grote vlakten te bestrijden.Een andere methode van weerbeïnvloeding die veel wordt toegepast, is het kunstmatig beregenen. In de eerste plaats doet men dit in een droogteperiode of als er onvoldoende water aanwezig is in de wortelzone van gewassen; men vult dit dan aan om zodoende een optimale opbrengst te garanderen. In de tweede plaats gebruikt men kunstmatige beregening vooral in de fruitteelt in het voorjaar om nachtvorstschade te voorkomen. Op heldere nachten met nachtvorstgevaar beregent men de bloesem, waardoor ten gevolge van het vrijkomen van de stollingswarmte van water de temperatuur van de tere bloesem niet ver beneden het vriespunt kan zakken.

Een methode om kunstmatig regen op te wekken, is het vanuit een vliegtuig bestuiven van potentiële regenwolken met zilverjodide. Deze methode wordt met wisselend succes toegepast boven droge streken. De structuur van zilverjodide lijkt veel op die van ijskristallen, waardoor zij ook als condensatiekernen kunnen fungeren. Ook door luchtverontreiniging of door menselijke activiteiten kan het weer veranderingen ondergaan; b.v. → fotochemische luchtverontreiniging.

Rond steden en industriegebieden wordt in het algemeen tot ca. 10 % meer neerslag gemeten dan in de niet-industriële omgeving. Dat komt door twee verschillende processen. In industriële en stedelijke gebieden komt veel warmte vrij. De warme lucht stijgt op, koelt af en de in de lucht aanwezige waterdamp condenseert. Hierdoor ontstaan wolken. Het tweede mechanisme hangt samen met de grotere concentratie deeltjes (aërosolen) in de lucht boven deze gebieden. In lucht aanwezige waterdamp kan pas condenseren als er deeltjes vormige kernen (condensatiekernen en vrieskernen) aanwezig zijn.

De aërosolen zijn effectieve kernen, zodat door de luchtverontreiniging de wolkenvorming wordt bevorderd. Welke van de twee effecten voor de toename van de neerslag zorgt, is niet duidelijk. Waarschijnlijk is het een combinatie van beide effecten.

In enkele uitzonderlijke gevallen kan een afzonderlijke rookpluim van b.v. een fabriek of elektriciteitscentrale zo ver stijgen, dat zij aanleiding geeft tot wolkvorming. Dit kan voorkomen bij onstabiel en windstil weer.

Overigens werkt de wolkenvorming mee aan het schoonmaken van de verontreinigde lucht. De aërosolen worden met de druppels uitgewassen. Dit noemt men natte depositie.

< >