Gepubliceerd op 01-12-2020

weekmakers

betekenis & definitie

chemische verbindingen die aan kunststoffen worden toegevoegd met het doel een meer flexibel materiaal te verkrijgen. Zo leidt de toevoeging van weekmakers tot een verlaging van de verwerkingstemperatuur van b.v. celluloseacetaat en ethylcellulose waardoor de thermische ontleding van dit materiaal bij de fabricage van het vormprodukt wordt voorkomen.

Toepassing van weekmakers in b.v. pvc geeft een ook bij lage temperaturen flexibel produkt (toegepast bij de dialyseslang voor medische doeleinden). Veel gebruikte weekmakers zijn esters van ftaalzuur en fosforzuur: b.v. di-2-ethylhexylftalaat, dibutyl- en di-octylftalaat en tricresylfosfaat. Maar ook butylstearaat, esters van adipinezuur, sebacinezuur, polyglycolen en — sinds kort — esters van lineaire alcoholen worden als weekmakers toegepast om kunststoffen soepel te maken. Het is verboden om PCB’S als weekmakers toe te passen.Het gebruik van weekmakers is zeer omvangrijk. Zo wordt meer dan 50 % van het verwerkte PVC geplastificeerd, waarvoor in het produkt 10-30 % weekmaker benodigd is. Gezien het toenemend gebruik van kunststoffen voor medische, farmaceutische en tandheelkundige doeleinden (b.v. hartkleppen, bloedtransfusiezakken, contactlenzen) wordt veel aandacht besteed aan de toxicologische eigenschappen van de weekmakers die vanuit het kunststofmateriaal naar de omliggende weefsels kunnen diffunderen. Bekend is tevens dat weekmakers de diffusie van andere componenten in de kunststof (o.a. het niet gereageerde monomeer en andere toevoegstoffen) kunnen bevorderen. Doordat weekmakers in kunststoffen op grote schaal worden gebruikt, worden vooral de relatief persistente ftalaatesters algemeen in het milieu aangetroffen als microverontreiniging.

In het Verpakkingsbesluit van de Ned. Warenwet is een positieve lijst van weekmakers opgenomen, die gebruikt mogen worden in kunststoffen bestemd voor de verpakking van levensmiddelen.

De aan kunststoffen toegevoegde stoffen worden in België streng onderzocht op hun eventuele overgang van de verpakking naar het voedingsmiddel. Iedere toevoeging wordt afzonderlijk onderzocht door de Hoge Gezondheidsraad en slechts goedgekeurd indien voldaan is aan de dagelijks toegelaten dosis (de ADi-norm).