De Eerste en Tweede Kamer van de Staten-Generaal komen in uitzonderlijke gevallen gezamenlijk bijeen. De aanleiding voor een zogenoemde verenigde vergadering is vaak een gebeurtenis in het Koninklijk Huis, al wordt een dergelijke vergadering ook voor andere gelegenheden gehouden, zoals het opheffen van een door de regering ingestelde noodtoestand of een oorlogsverklaring.
Jaarlijks komen de Kamers in verenigde vergadering bijeen voor Prinsjesdag, op de derde dinsdag van september. De voorzitter van de Eerste Kamer is voorzitter van de verenigde vergadering.‘Koninklijke’ aanleidingen voor het beleggen van een verenigde vergadering kunnen zijn het uitsluiten van een persoon uit de lijn van de erfopvolging of het aanwijzen van een opvolger als er geen erfopvolger aanwezig is. Over de voogdij over een minderjarige koning, het buitenstaatverklaren van de Koning of het beëindigen daarvan, het tijdelijk neerleggen van het koninklijk gezag door de Koning, en het benoemen van een regent wordt eveneens in verenigde vergadering beslist. Ook over de toestemmingswet voor een huwelijk van een lid van het Koninklijk Huis wordt sinds de grondwetswijziging van 1983 besloten in verenigde vergadering. De eerste keer dat beide Kamers in verenigde vergadering bijeenkwamen om over een toestemmingswet te besluiten, was bij het voorgenomen huwelijk van prins Maurits met Marilène van den Broek in 1998. Het overlijden van een lid van het Koninklijk Huis kan eveneens aanleiding vormen voor een verenigde vergadering. De beide Kamers herdenken de overledene dan gezamenlijk.
Deze traditie is ontstaan bij het overlijden van prins Claus in 2002. Daarna werden ook prinses Juliana en prins Bernhard in een verenigde vergadering herdacht. Ook bij de inhuldiging van een nieuwe Koning komen beide Kamers in verenigde vergadering bijeen. De Grondwet schrijft voor dat deze openbare vergadering in de hoofdstad Amsterdam plaatsvindt. Als locatie voor de verenigde vergaderingen die in Den Haag plaatsvinden, is regelmatig gekozen voor de Ridderzaal.
