Lexicon van de Psychologie

N. Sillamy (1965)

Gepubliceerd op 22-02-2023

KARAKTER, geheel van eigenschappen die het innerlijke en uiterlijke → gedrag van mensen (individueel of in groepsverband) beïnvloeden. De voornaamste problemen die met het begrip ‘karakter’ verband houden zijn

betekenis & definitie

-De karakterbeschrijving: het aantal woorden waarmee men karakters beschrijft, is geweldig groot; → Allport telde 17.953 Engelse uitdrukkingen;

-De karakterindeling, die grotendeels van het eerste vraagstuk afhankelijk is;
-De aard van het karakter.

Het eerste probleem houdt in dat men het aantal beschrijvende termen tot een minimum moet beperken. Aan deze taak wijdde zich French (1953), die na een analyse van alle mogelijke componenten er 49 overhield, die door verscheidene methoden van → factoranalyse bevestigd werden.

Indeling veronderstelt dat men op de hoogte is van fundamentele psychologische wetten die men in overkoepelende eenheden kan toepassen. Zover is de → karakterologie nog niet gevorderd.

Bij het laatste probleem komt nog de vraag welke invloeden het karakter bepalen. Hedentendage erkent men dat de resultaten van → milieu, → opvoeding, ervaring en persoonlijke inspanning, geënt op het → temperament (d.w.z. het geheel van erfelijke invloeden, aangeboren variaties en → rijpingsproces waarmee ze onverbrekelijk verbonden zijn) het karakter van ieder persoon in sterke mate medebepalen. → Attitudes, gewoonten komen nooit op passieve wijze tot stand. De mens is er min of meer actief bij betrokken. Een zachtmoedig karakter bijv. kan bevorderd worden als het overeenkomt met het wensbeeld dat men van zichzelf heeft. Evenzo kan men een ongewenste neiging, die men zich bewust is, bestrijden en door een wilsinspanning tot haar tegenpool omvormen (agressiviteit wijkt voor altruïsme). Opvoeding, → heropvoeding en → psychotherapie begunstigen deze bewustwording en richten de energie op de verwezenlijking van de in de kiem aanwezige mogelijkheden. Dankzij rechtstreekse waarneming, vragenlijsten en objectieve persoonlijkheidstests is het mogelijk karakters te leren kennen. → Endogene, Exogene factoren, Gezin.