karakterkunde, wetenschap die zich bezighoudt met de studie van het karakter. Er bestaan verscheidene methoden van karakteranalyse en karakterbeschrijving.
Sommige steunen op een beoordeling van de → morfologie van de persoon (→ fysiognomonie, → biotypologie) of op studie van expressie-gegevens (→ grafologie, → testmethode); andere maken voornamelijk gebruik van gedragsobservatie en observatie van → attitudes tegenover de buitenwereld. Van de hierbij aansluitende theorieën zijn het meest befaamd die van de Hollandse school (de karakterologie van Heymans en Wiersma) en die van → Jung. Volgens Heymans en Wiersma zijn alle karakters herleidbaar tot acht typen, die men verkrijgt door combinatie van de drie grondfactoren van de menselijke persoon en hun tegenpolen: de emotionaliteit, de activiteit en de primaire of secundaire functie. Ondanks de statistische studies van de promotors van deze theorie (2145 gevallen werden bestudeerd), blijft deze aanvechtbaar, omdat de formules die gebruikt werden een, gezien de rijkdom van de persoonlijkheid, veel te smalle basis en een veel te kunstmatig karakter hebben. Paradoxaal genoeg, geven sommigen de voorkeur aan de → typologie van Jung, die naar de attitude van de mensen ten opzichte van de buitenwereld en van zichzelf verwijst. Volgens Jung richt de energie zich op de wereld in ons (—> introversie) of op de wereld buiten ons (→ extraversie).
In het eerste geval hecht de persoon de meeste waarde aan ideeën, in het andere geval waardeert hij vooral de waarden van de buitenwereld, zoals prestige en maatschappelijk contacten. Deze beknopte karakterologie staat zeer dicht bij de biotypologie van → Kretschmer, waarmee ze op talrijke punten overeenkomt. Wanneer psychologen karakters willen ontleden - iets wat altijd een moeilijke opgave betekent - bedienen zij zich van biografische gegevens, directe waarneming en tests (vragenlijsten, → Rorschachtest). Er bestaat geen ‘wonder’-procédé. Alleen via een strak toegepaste methode, die het experiment paart aan een nauwkeurige observatie en zich laat leiden door intuïtie en zin voor een klinische werkwijze, kan deze zo rijke en wisselende werkelijkheid van de menselijke persoonlijkheid benaderd en gekend worden.
