In de bijbel vinden we, dat van de discipelen gezegd wordt: ‘Gij zijt het zout der aarde’. Deze uitspraak toont aan, dat men van oudsher zout als een ‘belangrijke stof heeft beschouwd.
In onze tijd is het zout nog belangrijker dan in het verleden. Lang geleden is zout zelfs gebruikt als . . .geld. Ons woord ‘salaris’ is afgeleid van ‘sal’, het Latijnse woord voor zout. De soldij van de Romeinse soldaten werd destijds voor een deel in zout uitbetaald.
De Arabieren waren vroeger van mening, dat het eten van het zout van een ander er een bewijs voor was, dat je die ander geen kwaad wilde doen. Wie als gast weigerde het zout van zijn gastheer te gebruiken, bewees daarmee duidelijk, dat hij kwaad in de zin had. In sommige delen van Afrika behoort het nog steeds tot de goede manieren om bij een ontmoeting je vrienden te laten likken aan je zoutkoek!
Zout is nog altijd het onderwerp van een groot aantal vormen van bijgeloof. Het morsen van zout bijvoorbeeld brengt ongeluk. Wie per ongeluk zout morst, kan de komende tegenspoed echter afwenden door een beetje zout over de linkerschouder te gooien.
Zout is een stof, waar niemand buiten kan. Niemand van ons kan leven zonder af en toe wat zout te gebruiken. Afgezien daarvan houden de meeste mensen van de smaak van zout; ongezouten voedsel vinden slechts heel weinig mensen lekker.
Zeewater bevat veel zout. In de zeeën en oceanen van de wereld bevindt zich zelfs zoveel zout, dat men met die hoeveelheid geheel Europa zou kunnen bedekken onder een laag van ruim een kilometer dik. Het meeste zout, dat we gebruiken, is echter niet afkomstig uit de zee maar uit de bodem. Het wordt gewonnen uit zoutlagen.
Deze lagen zijn veelal gevormd in randboezems van zeeën, die door een hoge drempel bijna van de eigenlijke zee gescheiden waren. Doordat ze in een gebied met een zeer droog klimaat (woestijn) gelegen waren, verdampte het water er snel, zodat het zwaar van het zout werd en zonk. Door de drempel kon het niet terugvloeien naar de open zee, maar over de drempel vloeide wel steeds nieuw zeewater toe, waaruit het water verdampte en het zout achterbleef. Daardoor werd in het water van de zeeboezem langzamerhand zóveel zout opgehoopt, dat het uit de oplossing ging neerslaan en zich in steeds dikker wordende lagen op de bodem afzette.
Het zout, dat op die manier achterbleef, werd in latere tijdperken bedekt met andere gesteenten. Ook in Nederland worden zulke zoutlagen ontgonnen. De belangrijkste winplaatsen bevinden zich bij Hengelo en bij Winschoten. In sommige gevallen wordt het diepliggende zout door mijnbouw ontgonnen. In zulke gevallen wordt het zout, evenals de steenkool, in grote brokken naar de oppervlakte gebracht.
Bij een andere winmethode (die ook in Nederland wordt toegepast) wordt door middel van lange pijpleidingen water naar de diepte geperst. Dat water lost het zout op; het wordt in de vorm van pekel naar de oppervlakte gepompt, waar het dan weer gemakkelijk van het zout is te scheiden. Het aldus gewonnen zout bestaat uit kristallen. Onder de microscoop bekeken ziet elk korreltje zout eruit als een klein, glazen blokje.
Dat we zout niet meer als betalingsmiddel kunnen gebruiken, komt, omdat er tegenwoordig zout in overvloed is. Afgezien nog van de onmetelijke hoeveelheden zout in de oceanen, zit er genoeg zout in de bodem om ons nog enige miljoenen jaren voort te helpen. Dat is maar goed ook. Want in de moderne tijd gebruikt de wereld miljoenen tonnen zout per jaar. Natuurlijk wordt die indrukwekkende hoeveelheid niet alleen gebruikt voor het op smaak brengen van ons voedsel. We hebben het ook nodig om vlees voor bederf te bewaren; om wegen sneeuwen ijsvrij te maken en vooral om andere stoffen te vervaardigen.
Chemicaliën uit zout worden gebruikt voor de vervaardiging van o.m. rubber, staal, kleurstoffen en geneesmiddelen. Ook zijn ze geschikt voor het zacht maken van zg. ‘hard water en voor het bleken van textiel. Ze helpen ons verder bij het zuiveren van wol, het maken van leer en bij honderden andere dingen. Een groot aantal moderne fabrieken zou noodgedwongen zijn poorten moeten sluiten als er plotseling geen zout meer zou zijn.