De tabaksplant is afkomstig uit de Nieuwe Wereld en behoort tot de familie van de nachtschaden. Dat betekent dus, dat ze nauw verwant is aan de aardappel en de tomaat.
In Europa was tabak onbekend voor de eerste ontdekkingsreizigers de Atlantische Oceaan waren overgestoken en daar de Indianen ‘toeback’ hadden zien ‘suyghen’. Tegenwoordig behoort de verbouw van tabaksplanten tot een van de belangrijkste cultures ter wereld.
Van tabak kunnen sigaren en sigaretten worden gemaakt; hij kan gerookt worden in een pijp en het is ook mogelijk tabak te pruimen. Dit laatste gebruik is echter snel aan het verdwijnen; tweehonderd jaar geleden echter was het pruimen zeer in de mode. Op het ogenblik staat vooral de sigaret in de gunst van het rokende publiek.
Als men alle sigaretten die per jaar in de gehele wereld worden gerookt, achter elkaar zou leggen, zou men er zonder moeite de gehele evenaar mee kunnen beleggen.
Tabak wordt gemaakt van de bladeren van de tabaksplant. Ze zijn lang en zeer groot. De zaden van de plant daarentegen zijn erg klein. Ze zijn zwart van kleur en worden vroeg in de lente uitgezaaid in goed beschermde kweekbedden of in bakken. Als de jonge plantjes enkele tientallen centimeters hoog zijn, worden ze in de volle grond uitgepoot. De top van de plant wordt naderhand, evenals de bloemknoppen, verwijderd om aldus de bladeren in de gelegenheid te stellen groter te worden. In bepaalde tabakscultures bedekt men de planten met dekzeilen. Op die manier ontstaan dunne, tere blaadjes, die gebruikt worden voor de buitenkant van zeer dure sigaren (dekblad).
Na de oogst worden de tabaksbladeren gedroogd in droogrekken of in speciale drooginstallaties. Daarna worden de bladeren bijeengevoegd in grote pakken en verzonden naar de fabrieken. Daar krijgen ze, voor ze verwerkt worden tot rookartikelen, nog een speciale behandeling.
Tabak bevat teer en nicotine. Sommige onderzoekers leggen de laatste jaren verband tussen het vóórkomen van teerprodukten in tabaksartikelen en het toenemende aantal gevallen van longkanker. In verscheidene landen zijn daarom maatregelen genomen om het tabaksverbruik tegen te gaan of althans niet te bevorderen. In Nederland is het streven erop gericht de jeugd van het roken af te houden.