Gouden horizon encyclopedie

Dr. B.M. Parker (1959)

Gepubliceerd op 07-10-2024

KLEUR

betekenis & definitie

Als er geen licht was, zou geen enkele lezer de roos kunnen zien, die op deze pagina staat afgedrukt. Om die roos zichtbaar te maken moet er eerst licht op vallen, dat door het papier wordt teruggekaatst.

Een interessante vraag blijft echter, waarom de bloembladen rood zijn en de kelkbladen groen. Tenslotte kaatst zowel het groene als het rode gedeelte van de roos hetzelfde licht terug. Waarom vertoont de roos dan niet dezelfde kleur?Om het verschijnsel kleur te kunnen begrijpen dienen we te weten, dat licht uit verscheidene kleuren is samengesteld. Een regenboog laat bijvoorbeeld precies zien, uit welke kleuren zonlicht is opgebouwd. Zo’n regenboog ontstaat als kleine waterdruppeltjes in de lucht het zonlicht uiteen breken in de verschillende kleurdelen. Met kunstlicht is dat al niet anders; het meeste kunstlicht is op precies dezelfde wijze samengesteld als zonlicht.

Als er licht valt op de tekening van de roos kaatst die bloem niet alle kleuren terug. De inktsoort, die gebruikt is om de bloemblaadjes te drukken, slurpt de meeste kleuren op en kaatst alleen de rode lichtstralen terug. De bloemblaadjes van de roos zijn rood, omdat de gebruikte inkt alleen de rode lichtstralen vrijlaat. De andere worden gevangen gehouden.

De inkt die daarvoor is gebruikt, absorbeert ook de rode lichtstralen - maar laat de groene vrij, zodat ze ons oog kunnen bereiken. Kleuren worden dus veroorzaakt door het absorptievermogen van een stof; door het vermogen dus om lichtstralen ‘gevangen te nemen’.

Wit is een mengeling van alle kleuren uit de regenboog. Het papier van deze pagina is wit omdat het geen enkele lichtstraal gevangen houdt en alle kleuren weer terugkaatst. Zwart is juist het tegenovergestelde. De inkt, waarmee deze letters zijn gedrukt, heeft een zeer groot absorptievermogen en kaatst daarom geen enkele lichtstraal terug. In werkelijkheid is zwart dus geen kleur; het is het volledig ontbreken van kleur. Er zijn speciale lampen, die in tegenstelling tot het zonlicht en het meeste kunstlicht een ander dan wit licht afgeven.

De kwikdamplampen, die vaak gebruikt worden als wegverlichting, zijn daar een goed voorbeeld van. Ze geven geen rode lichtstralen af. Dat heeft tot gevolg, dat iedereen er onder het licht van zo’n lamp bijzonder ongezond uitziet. Zijn lippen worden purperblauw en zijn wangen blauwachtig, omdat de rode lichtstralen, die anders door wangen en lippen worden teruggekaatst, volledig ontbreken. Er zijn ook lampen, die uitsluitend rood licht uitzenden. In het licht van zo’n (natrium)lamp zouden de bloemblaadjes van de roos nog steeds rood lijken. Maar het groen van de kelkbladen zou. . . zwart worden, omdat er gewoon geen groen licht is om teruggekaatst te worden.

Er is een heel eenvoudige manier om aan te tonen, dat wit licht samengesteld is uit alle kleuren van de regenboog. Wie al deze kleuren aanbrengt op een ronde schijf en die schijf vervolgens zeer snel ronddraait, zal de verschillende kleuren niet meer kunnen onderscheiden. Door de traagheid van ons oog vloeien ze ineen tot een egaal wit.

Een andere methode om de samenstelling van wit licht te onderzoeken, is het door een prisma te laten vallen. Een prisma werkt precies zoals de regendruppels in de lucht; licht dat er doorheen valt wordt zorgvuldig uitgespreid tot een kleurig spectrum.

< >