Het is moeilijk zich de aarde zonder bloemen voor te stellen - maar toch heeft de wereld het miljoenen en miljoenen jaren lang zonder deze fleurige natuurkinderen moeten doen. Pas vrij laat in de geschiedenis van onze planeet verschenen ze op het toneel - maar toen was hun opmars ook zo onweerstaanbaar, dat ze veel van de vroegere planten van de aarde verdreven.
Op het ogenblik draagt het grootste gedeelte van onze planten bloemen, ook al zijn die soms zó klein, dat we ze nauwelijks opmerken. Bloemen zijn niet alleen mooi: ze zijn ook belangrijk. Want ze produceren de zaden, waarmee de plant het voortbestaan van haar soort verzekert. Zonder bloemen geen zaden en zonder zaad zou het grootste gedeelte van onze plantenwereld al heel gauw van de aarde verdwenen zijn. Volledige bloemen bestaan uit vier delen: de kelk, de kroonbladeren, de meeldraden en de stamper. In de stamper bevinden zich kleine lichaampjes, waarin zich vrouwelijke cellen ontwikkelen. Voordat die cellen kunnen uitgroeien tot zaadjes moeten ze bevrucht worden. Bevrucht met een poederachtige stof, die geproduceerd wordt door de meeldraden en die we kennen als stuifmeel. In elke stuifmeelkorrel bevindt zich een mannelijke cel - en zo gauw zo’n korrel op de stamper terecht komt, groeit er een hol buisje uit, dat op zoek gaat naar de vrouwelijke cel. Is die gevonden dan reist de mannelijke cel door het holle buisje naar de vrouwelijke toe; pas na deze bevruchting beginnen de zaden van de plant zich te ontwikkelen.
De kroonbladeren van de meeste bloemen zijn prachtig van kleur... en ook die kleur speelt een rol bij de produktie van zaden. Die kleur (en soms ook de geur van een bloem) trekt namelijk insekten aan, die in het hartje van de bloem op zoek gaan naar nectar, een zoete vloeistof waarvan bijen bijvoorbeeld honing maken. Bij dat zoeken naar nectar blijven er aan het lichaam van de bij of de hommel altijd wel enkele stuifmeelkorrels hangen... en in de meeste gevallen komen die korrels bij de volgende bloem precies terecht op de plaats waar ze zijn moeten: op de stamper. Deze hulp van de insekten kan een plant soms niet missen: stuifmeelkorrels van een bloem moeten namelijk veelal op de stamper van een andere plant terecht komen wil er tenslotte zaad ontstaan. Een stuifmeelkorrel, die terecht komt op de stamper van dezelfde bloem, is dikwijls niet in staat voor de bevruchting te zorgen.
De kelk van een bloem is soms even mooi als de kroonbladeren zelf’. Dat is bijvoorbeeld het geval bij de iris. Maar meestal zijn de kelkbladeren van een bloem klein en onopvallend en hebben ze een groene kleur.
Niet alle bloemen bestaan uit de vier delen, die hierboven opgenoemd zijn. Er zijn bijvoorbeeld soorten, die geen kroonbladeren hebben en daarom ook geen insekten kunnen aantrekken. Voor het overbrengen van het stuifmeel naar de stampers zijn deze soorten aangewezen op de wind. Andere soorten hebben geen kelk; weer anderen hebben alleen maar een stamper of alleen maar meeldraden. En tenslotte zijn er zelfs bloemen, die geen stamper én geen meeldraden hebben. Zulke bloemen krijgen uiteraard geen zaden; voor hun voortplanting zijn zulke planten afhankelijk van stekken of uitlopers.
De vier delen van een bloem kunnen de meest verscheidene vormen aannemen. Elke bloemsoort heeft haar eigen kleur, haar eigen vorm en grootte en zelfs haar eigen aantallen. Een viooltje bijvoorbeeld heeft vijf kelkbladeren, vijf bloembladeren, vijf meeldraden en een stamper. Bloemen kunnen ook zó onopvallend zijn, dat een leek ze niet eens herkent. Wie weet, om een voorbeeld te noemen, dat de pluimpjes van gras in werkelijkheid bloemen zijn, waaruit straks graszaden zullen ontstaan?