Een wolf in schaapskleren of schaapsvacht, een mens of een zaak die zich onschuldig voordoet maar in werkelijkheid kwaadaardig is.
De wolf in schaapsklederen hebben we mogelijk te danken aan Matteüs 7:15, Pas op voor valse profeten, die in schaapskleren op jullie afkomen maar eigenlijk ‘roofzuchtige wolven zijn’ (NBV). De uitdrukking is niet letterlijk aan deze passage ontleend. Het erin uitgewerkte beeld is heel duidelijk; de uitdrukking is zeer frequent. Niet alleen personen, maar ook dieren of dingen worden wel als een wolf in schaapskleren of schaapsvacht aangeduid: ‘Bacterie in schaapskleren In 1992 ontstond in Madras in India een cholera-epidemie, veroorzaakt door een nieuwe bacteriestam’ (NRC, maart 1995).
Bijbelcitaat: Liesveldtbijbel (1526), Matteüs 7:15. Wacht v voor die valsce propheten dye in scaepclederen tot v comen, want van binnen sijnt gripende woluen.
Gebruiksvoorbeeld: In het voorbijlopen zag Hans hoe doordringende ogen hem opnamen. Langs café Roma moest men spitsroeden lopen, dat wisten alle refugié's in de stad. Hier zaten de wolven in schaapsvacht, Duitse toeristen. (D. de Jong, En de akker is de wereld, 1965 (1946), p. 118)
Gebruiksvoorbeeld: Veel vrouwen vinden het leuk om met me te praten. Ze gaan er meestal wel van uit dat ik homo ben. Ze zijn dan verbaasd dat ik hetero ben, dat is verwarrend. Ik ben een wolf in schaapskleren, ja. De waardering die ik als vrouw krijg voedt mijn mannelijkheid. (NRC, dec. 1994)
De wolf zal met het lam verkeren, er zal overal vrede en vriendschap heersen.
Wolf en lam zullen samenwonen, uitdrukking met dezelfde betekenis.
Deze twee uitdrukkingen gaan terug op twee plaatsen in het bijbelboek Jesaja, waar de profeet vertelt wat er zal gebeuren wanneer de Messias komt en het vrederijk gesticht zal hebben: ‘Dan zal de wolf bij het schaap verkeren en de panter zich nederleggen bij het bokje’ (Jesaja 11:6), en: ‘De wolf en het lam zullen tezamen weiden en de leeuw zal stro eten als het rund, en de slang zal stof tot spijze hebben’ (Jesaja 65:25). Het beeld is duidelijk: zelfs dieren die gewoonlijk jager en prooi van elkaar zijn, zullen in vrede naast elkaar leven -- het schijnbaar onmogelijke wordt werkelijkheid. We hebben varianten aangetroffen met leeuw in plaats van wolf: ‘[...] Ik heb weleens het gevoel gehad dat de kern mij ontsnapte, dat wij rakelings aan elkaar voorbij voeren, als schepen in het holst van de nacht... Vandaar het ongeneeslijke heimwee naar die paradijselijke staat waarin de leeuw en het lam samenliggen... O dat verderfelijke zalige gevoel...’ (M. van Paemel, De vermaledijde vaders, 1985, p. 232).
Bijbelcitaat: Statenvertaling (1637), Jesaja 11:6. Ende die wolf sal metten lammeren wonen (Liesveldtbijbel (1526): Ende die wolf sal metten lammeren wonen.); Jesaja 65:25. De wolf ende ’tlam sullen t’samen weyden.
Gebruiksvoorbeeld: Een moderne gesekulariseerde variante dus, van het oude visi¬oen van het rijk van liefde en gerechtigheid, waarin de wolf en het lam samenwonen, en de leeuw stro eet. (De Nieuwe, 30-5-1975)
Gebruiksvoorbeeld: Het verhaal [het titelverhaal in Biesheuvels De steen der wijzen] eindigt met de verzuch¬ting: als al die macht nu eens bij de goede broer terecht was geko¬men, dàn. Ja, dan had het bijbel¬woord gegolden dat het lam verkeerde met de wolf en dat een gespeend kind zijn hand zou hebben uitgestoken in de kuil van de baselisk. Maar zo zit deze wereld nu eenmaal niet in el-kaar. (De Tijd, 30-9-1983)
