Bijbels Lexicon

Karina van Dalen-Oskam & Marijke Mooijaart (2017)

Gepubliceerd op 11-05-2017

Beker

betekenis & definitie

De beker of drinkbeker aan zich voorbij laten gaan, een onaangename en moeilijke opdracht uit de weg gaan; een onprettige gebeurtenis niet ondergaan.

De beker tot op de bodem leegdrinken, een opdracht tot het einde volbrengen, een lijdensweg tot het einde gaan.

Alle vier de evangelisten vertellen het verhaal van Jezus, die zich kort voor zijn gevangenneming en kruisiging terugtrekt in de hof van Getsemané en daar tot God bidt: ‘Vader, als het mogelijk is, laat deze beker dan aan mij voorbijgaan!’ (Matteüs 26:39, NBV). De metafoor van Gods toorn voorgesteld als een beker met wijn die men ledigen moet was in Jezus’ tijd al bekend uit het Oude Testament; zie bijvoorbeeld Jeremia 25:15, ‘Neem deze beker van mij aan en laat daaruit alle volken waarheen ik je zend de wijn van mijn woede drinken’ (NBV). Ook buiten bijbelse context kan een beker met bepaalde inhoud staan voor iets dan men moet doen of ondergaan. De bijbelse herkomst van de tweede uitdrukking is dan ook onzeker.

Bijbelcitaat: Statenvertaling (1637), Matteüs 26:39. Mijn Vader, indien’t mogelick is, laet dese drinckbeker van my voorby gaen.

Gebruiksvoorbeeld: Maar, zegt de minister, ‘veel politiemensen hebben een houding […] van “ik laat deze beker aan mij voorbijgaan”. Ze willen hun vingers niet branden aan methoden waarvan ze niet 100 procent zeker zijn’. (De Volkskrant, 10-4-1998)

Gebruiksvoorbeeld: Toen ik ’s ochtends [de ochtend van de ziekenhuisopname] wakker werd dacht ik: Laat deze drinkbeker aan mij voorbijgaan, maar ik moest daar later zelf om lachen. (Gehoord, jaren ’90)

Gebruiksvoorbeeld: Voor de tweede keer in een uur onderdrukte hij de neiging om meteen weg te lopen. Maar nee, dit glas moest tot de bodem worden leeggedronken. (C. Nooteboom, Allerzielen, 1998, p.375-376)

Gebruiksvoorbeeld: Ik wilde om genade smeken, maar hield me nog net op tijd in. Soms moet de beker der vernedering tot op de bodem geleegd worden. (NRC, 11-11-1999, p. 32)