Het einde of de einden der aarde, wereld, de verste uithoeken van de aarde.
‘Keer terug naar mij en laat je redden, ook jullie aan de einden der aarde; want ik ben God, er is geen ander’ (Jesaja 45:22, NBV). In de oude voorstelling van de aarde als een begrensd oppervlak was het einde der aarde het meest afgelegen gebied van de aarde. Het werd genoemd om de onmetelijkheid van Gods rijk te beschrijven of ter aanduiding van een verbanningsoord.
Bijbelcitaat: Deux-Aesbijbel (1562), Deuteronomium 13:7. Die onder de volcken rondtom v zijn, sy zijn dy na by oft verre, van eenen eynde der Aerden pekelharry tot aen het ander.
Gebruiksvoorbeeld: En het kan ook het noodlot zijn geweest, dat immer over het bestaan der mensen heeft gehangen, en het kan het einde der wereld zijn geweest, het is te zeggen het einde van de wereld die door de mens was bewoond. (L.P. Boon, De Kapellekensbaan/Zomer te Termuren, 1980 (1953/1956), p. 587)
Gebruiksvoorbeeld: Er is een tijd geweest dat ons (hetzij alleen in naam, hetzij werkelijk gelovig) christelijk Europa zendelingen en missionarissen naar alle einden der aarde uitzond. (Haagsche Courant, 5-3-1960)
Het einde der dagen of tijden, de laatste dagen van het bestaan van de wereld, de eindtijd.
Tot het einde der dagen of tijden, oneindig, ontzettend lang.
Het einde der dagen wordt genoemd in Daniël 12:13, waar de profeet gezegd wordt dat hij het laatste oordeel vol vertrouwen tegemoet kan zien: ‘Maar gij, ga het einde tegen, en gij zult rusten en opstaan tot uw bestemming aan het einde der dagen’ (NBG-vertaling). Tegenwoordig is einde der tijden gewoner.
Bijbelcitaat: Liesveldtbijbel (1526), Daniël 12:12. Ende ghi sult staen in v auontuere, totten eynde der daghen.
Bijbelcitaat: Leidse Vertaling (1899-1912), 1 Petrus 1:20. [Christus] die wel vóor de grondlegging der wereld gekend is, maar nu eerst, op het eind der tijden, geopenbaard is ter wille van u.
Gebruiksvoorbeeld: [Tippetotje tot de schrijver over het einde van zijn boek:] nu moet ge eerlijk zijn, en bekennen dat ge u er van afgemaakt hebt, gauw gauw, oscarke ligt daar nu tussen de benen van rosa uit het café -- sst! -- maar kan hij daar blijven liggen tot aan het einde der dagen? (L.P. Boon, De Kapellekensbaan/Zomer te Termuren, 1980 (1953/1956), p. 867)
Gebruiksvoorbeeld: De atmosfeer had iets troosteloos, als aan het einde der tijden. (J.J. Voskuil, Het A.P. Beerta-Instituut (Het Bureau 4), 1998, p. 577)
Gebruiksvoorbeeld: Eén verkeerd gekozen woord / staat nog dezelfde avond in ’t rapport en blijft bewaard tot aan het eind der tijden. (G. Achterberg, Verzamelde gedichten, 1985 (Directeur, 1969) p. 979)
Gebruiksvoorbeeld: Wij bevinden ons in een verborgen heilsgeschiedenis. Een historicus zal die niet ontdekken, maar het is wel de werkelijke geschiedenis, tot het Einde der Tijden. (NRC, 13-3-1999, p. 33)
