kan tweeërlei zijn: in de eerste plaats wordt in de middeleeuwse wijsbegeerte van terminisme gesproken ter nadere aanduiding van het zgn. nominalisme. Men spreekt van terminisme, omdat in het nominalisme de universalia (= hoofdbegrippen, ideeën) niet als werkelijk, doch slechts als tekenen, termini werden opgevat (tz ccam, Willem van); in de tweede plaats wordt van terminisme in de Protestantse kerkgeschiedenis gesproken.
Daar betekent het in de tijd van het piëtisme, dat God de mens een tijd van genade gelaten heeft, binnen welke hij zich zal kunnen bekeren. Dit terminisme is een analoge vorm met de juridische praktijk van de terminus peremptorius, de gezette termijn, binnen welke men aan zijn verplichtingen moet voldoen. Speciaal J. G. Böse (1662-1700) is de vertegenwoordiger van de opvatting, dat men niet tot de dood met zijn bekering kan wachten, maar God reeds in dit leven een tijd stelt, binnen welke de bekering tot stand heeft te komen. Zo ontstond de terminismestrijd, bepaaldelijk tussen de faculteiten van Leipzig en Wittenberg, welke laatste een felle tegenstandster van Böse was.PROF. DR H. VAN OYEN.
