gedurende de sjögoenale Tokoegawa-regering te Edo werkzame Japanse ambtenaren, belast met de astronomische waarnemingen en het samenstellen van de kalender. Zij behoorden tot vier afdelingen: de astronomische (temman), de kalender (rokoejoets’), het landmeten (sokoeriyd) en de aardrijkskunde (tchisji). Nadat de zeer verlichte en in de astronomie bijzonder belangstellende sjógoen Yosjimoene toestemming had verleend tot het invoeren en vertalen van Hollandse boeken, ontwikkelden zich genoemde takken van wetenschap zeer sterk.
Tot de meest bekende astronomen behoorden de leden van de Sjiboekawa-familie. Reeds in 1689 stichtte S. Sjoentai op eigen terrein een observatorium, de Sokoeryó, dat later een gouvernementsinstelling werd. In 1748 werd deze instelling overgebracht naar de Kandawijk te Edo. Het observatorium aldaar bezat telescopen, theodolieten, astronomische kaarten en globen, terwijl in het omringende park een zonnewijzer en een regenmeter stond. In 1751 werd een observatorium in Kyóto gesticht.Lit.: G. G. Krieger, The Infiltration of Europ. Civilization in Japan during the 18th Cent., diss. Leiden (1940).
