of schimmenspel heten een soort marionetten. Dit zijn uit allerlei doorgaans ondoorzichtig materiaal vervaardigde poppen (schaduwbeelden) met een hoofd en een romp, uit één stuk; en armen en benen, die gewoonlijk beweegbaar zijn gemaakt.
Zij worden van onderen vastgehouden door middel van staven of stokjes. Bij de figuren van het schimmenspel vindt men er, die zelf zichtbaar zijn, dus vóór het doek of ander doorzichtig fond worden vertoond, en andere waarvan men alleen het schaduwbeeld ziet (schaduwspel). Soms ook treden zij èn zelf èn als schaduwbeeld op.In Indonesië zijn bekend de zgn. wajangpoppen van dun buffelleer, meestal verguld en in zeer fraaie, verfijnde vormen. De geschiedenis van nationale helden en van vorsten vormt gewoonlijk het motief der vertoningen. De Turkse schaduwbeelden hebben kartonnen omlijningen, doch zijn transparant beplakt met gekleurd papier. Ook de Chinezen en Egyptenaren kenden het schimmenspel. Nog in de 19de eeuw waren op de Nederlandse kermissen de zgn. Chinese schimmen te zien, in een soortgelijke kast als de poppenkast en met soortgelijke onderwerpen uit het volksleven. Naderhand is er nog een schimmenspel geweest van de bekende tekenaar Ko Doncker.
Lit.: G. Jacob, Gesch. d. Schatten theaters (Hamburg 1924); Idem, Das Türkische Schattentheater (Berlin 1900); O. Hover, Javanische Schattenspiele (Leipzig 1923); J. Kats, Het Javaansche Tooneel I De Wajang Poerwa (Weltevreden 1923); Lemercier de Neuville, Ombres chinois (Paris 1910); M. C.
Pruefer, Ein Aegyptisches Schattenspiel (Erlangen 1906); H. Ritter, Karagös; Türkische Schattenspiele (Hannover 1924); L. Serrurier, De Wajang Poerwa (Leiden 1896).
