Schots revivalist (Londen 28 Febr. 1764 Edinburgh 12 Dec. 1842), stichtte in 1798 met zijn broeder James Alexander de Society for the Propagation of the Gospel at Home; zij traden uit de Schotse kerk en begonnen een congregationalistische gemeente te Edinburgh; stichtten kapellen en zgn. tabernakels voor bijeenkomsten op de manier van Whitefield, steunden de zending en zorgden voor de opleiding van jonge mensen voor evangelisatiewerk, dit alles op eigen kosten. In 1808 werd Robert Haldane baptistisch.
Van 1816-’19 werkte hij krachtig mede aan het réveil te Genève, later te Montauban, en schreef toen in het Frans.Zijn opvatting der orthodoxie werd door de officiële kerk min of meer verketterd en ook zijn democratisch streven was verdacht. In 1824 begon hij een strijd tegen het Britse Bijbelgenootschap omdat dit de apocriefe boeken tegelijk met de Bijbel uitgaf. Behalve theologische werken verschenen van zijn hand talrijke tractaten.
Met hem moet men niet verwarren Robert Haldane, Schots gereformeerd theoloog (17721854), eerst wiskundige, daarna primarius professor in de theologie te St Andrews, moderator der Schotse kerk, die zijn gemeente weerhield mee te gaan met de Disruption van 1843.
Bibl.: The Evidences of Authority of Divine Revelation (1816); The Authenticity and the Inspiration of the Scriptures (1828); Exposition of the Epistle to the Romans (3 vol. 1835-39, begonnen in het Frans).
Lit.: Alex. Haldane, Lives of R. H. of Airthrey and of his brother J. A. H. (1852).
