(Ital. ritornello van ritorno, terugkeer) was in de 14de eeuw de naam voor het refrein in een vocale compositie: een meermalen terugkerend gedeelte met gelijke tekst en muziek. Na 1600 werden instrumentale episodes, die al dan niet gevarieerd in vocale muziek op markante plaatsen terugkeerden, ritornel genoemd.
Men vindt deze bijv. toegepast in de da capo aria, in de opera en in het oratorium.
