(Ital., letterl.: zoeken) is de naam voor een instrumentale compositie, waarin evenals bij het motet de motieven imiterend door alle stemmen werden verwerkt. De oudste ricercares dateren van ca 1500.
Bij de ontwikkeling van de ricercare trad in plaats van de menigvuldigheid der doorgeïmiteerde motieven de toepassing van een thema met de varianten daarvan. De monothematische variatie-ricercare, zoals wij die o.m. vinden bij Froberger en Frescobaldi, is een voorloper van de fuga. De vorm van de ricercare is ook te vinden bij werken uit de 16de en 17de eeuw, die als fantasia en capriccio betiteld worden. In de 18de eeuw werden bijzonder kunstige fuga’s met toepassing van vergroting, tegenbeweging enz. ricercare of ricercata genoemd, waarbij de betekenis van de titel tot haar recht komt: het zoeken, nl. van de themavormen in de verschillende stemmen (zie muziek, contrapunt).
