(Charles), schaakmeester (New Orleans 22 Juni 1837 - New York 11 Juli 1884), geldt als het grootste schaakgenie, dat ooit geleefd heeft. Morphy was van Spaans-Franse afkomst, groeide onder gunstige omstandigheden op en toonde als kind een opmerkelijk schaaktalent, zodat hij reeds op 13-jarige leeftijd meestersterkte bezat.
Na zijn rechtsstudie won hij in 1857 een tournooi te New York, bezocht Londen en Parijs en versloeg met groot gemak de beste spelers van zijn tijd (o.a. won hij matches tegen Löwenthal, Londen 1858, en tegen Harrwitz, Parijs 1858). In 1858 sloeg hij ook Anderssen, die als de beste speler van de wereld bekend stond (uitslag 7-2). Einde 1859 keerde Morphy naar Amerika terug, waar hij zich plotseling zonder bepaalde aanleiding uit het openbare schaakleven terugtrok. Wel ondernam hij in de tijd van 1862-1869 nog twee reizen naar Europa, waarbij hij o.m. twee jaar in het schaakcentrum Parijs vertoefde, maar na zijn definitieve terugkeer nam zijn ongewone houding nog scherper vormen aan, zodat men van die tijd af reeds van geestelijke onmacht kon spreken. Morphy was de eerste, die zijn partijen volgens bepaalde beginselen behandelde, al dankt hij zijn grote bekendheid hoofdzakelijk aan de fraaie combinaties, waarmee hij de schaakliteratuur verrijkte. Tegenwoordig nog drukt het bijvoeglijk naamwoord Morphvaans het begrip van alle schaakschoonheid uit (z Maroczy).Lit.: P. W. Sergeant, M.’s Games of Chess (1916).
