Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-01-2023

LITTEKEN

betekenis & definitie

Bij de genezing van wonden en na het verloren gaan van weefsel, ten gevolge van ontstekingsprocessen, versterf met opvolgende resorptie e.d., wordt het defect opgevuld door uit de omgeving uitgroeiend, jong bindweefsel. Dit zgn. granulatieweefsel, dat aanvankelijk slap en vochtrijk is en tal van fijnere bloedvaten bevat, wordt spoedig vezelig, schrompelt sterk en wordt tot litteken.

De doorbloeding in het straffe, weinig elastische weefsel is meestal geringer dan in de aangrenzende weefsels, zodat een uitwendig zichtbaar litteken zich als een lichte streep tegen de omgeving aftekent.De schrompeling van een litteken kan zeer aanzienlijke verplaatsingen van delen of gehele organen, met dientengevolge functiestoornissen, ten gevolge hebben. De beweeglijkheid van extremiteiten, het sluiten van de oogleden e.d. kunnen door een litteken worden belemmerd, het lumen van holle organen, bijv. van de darm of van de urinewegen, kan er door worden vernauwd, zodat het passeren van de darminhoud, resp. het lozen van de urine wordt belemmerd (stricturen). Littekenweefsel in de borstholte kan het hart van zijn plaats trekken, de grote vaten of de luchtpijp iets doen afknikken. In littekens ziet men soms bepaalde gezwellen ontstaan (z keloïd).

Aan het voorkómen van ontsierende en hinderlijke littekens wordt tegenwoordig veel zorg besteed. Bij grote huiddefecten, bijv. na uitgebreide verbrandingen, worden huidtransplantaties toegepast, bij verbrandingen in de slokdarm wordt deze regelmatig opgerekt tijdens het genezingsproces. Zijn er toch lelijke littekens ontstaan, dan kan men ze vaak later nog wegnemen. Schrompelend bindweefsel in de inwendige organen is echter zeer moeilijk te behandelen.

< >