of Heilsleger. In dit internationale lichaam voor evangelisatie en maatschappelijk werk verwezenlijkt zich de oude gedachte der Ecclesia militans. Stichter is William Booth.
Uit zijn arbeid in Oostelijk Londen onder de paria’s der maatschappij ontstond in 1869 zijn Christian Mission en daaruit in 1878 de Salvation Army, met Londen als hoofdkwartier, Booth als generaal, zijn oudste zoon Bramwell als chef van de staf. Het Leger, in territoria ingedeeld en geheel als een militaire organisatie geordend, heeft zich over de ganse wereld uitgebreid, met zijn reddingssamenkomsten met prediking, muziek en lied, vooral met de arbeid van officieren en soldaten onder de ellendigsten, eerst bestreden en bespot, thans geëerd om zijn toewijding aan het doel: de uitbreiding van het Koninkrijk Gods op aarde, door een ieder te brengen tot overgave aan Jezus Christus.De leerstellingen van het Leger, zijn soldaten door de oude generaal gegeven in de vorm van een bevattelijke catechismus, zijn in het algemeen rechtzinnig. Er wordt geleerd, dat Christus voor allen stierf en niet alleen voor de uitverkorenen, dat het dogma der verkiezing en verdoemenis strijdt met Gods liefde en een dodelijke invloed zou hebben op alle pogingen tot redding van zielen. Is de leer des heils dus uitvoerig, van kerk, priesters, sacramenten, feestdagen rept de catechismus niet. Naast de Doctrines and Discipline of the S. A. (Ned.: Leerstellingen enz.) heeft men Orders and Regulations of the S. A. (Ned.: Orders en reglementen. 5de dr. 1924). Daarin de practische toepassing, opdat alle soldaten weten zullen, wat zij behoren te zijn en te doen. Men vindt hier menig woord van wijsheid en mensenkennis, ook over huwelijk (.geen „gemengde huwelijken”) en opvoeding: de levensmanier is rigoristisch-ascetisch: van wereldse genoegens gespeend, wijdt de heilsoldaat, naast zijn werk in de maatschappij, zich aan de redding der verlorenen.
Het Leger arbeidt thans in 92 landen met 81 verschillende talen. De Generaal is Albert W. Osborn.
In NEDERLAND eerst niet ernstig genomen, heeft het ook daar gelijk in Oost- en West-Indië zich een ruime plaats veroverd. Het nationaal hoofdkwartier is gevestigd aan de Prins-Hendrikkade te Amsterdam onder een commandant als hoofdleider, een kolonel als chef-secretaris en de hoofden der departementen voor maatschappelijk werk, geldmiddelen, pers enz. De evangelische arbeid van het Leger is voorts verdeeld in divisies, deze in korpsen, elk onder een bevelvoerend officier, sergeanten en mannelijke en vrouwelijke soldaten, voorts met muziekkorps, zangbrigade, jongsoldaten-, kadetten-, padvindersbonden en gezinsleiding. Het maatschappelijk werk, de barmhartigheidsposten enz. werken samen met de armbesturen, de armen- en voogdijraden. Het Leger heeft jongenshuizen, volkslogementen, nachtasyls, reddingshuizen voor meisjes, kinderhuizen voor verwaarloosden en arbeidt op het terrein van reclasseringswerk en gezinszorg, vrije jeugd vorming, massajeugdwerk, arbeidsbemiddeling, drankbestrijding, landkolonie, opsporing van vermiste personen. 21 Jan. 1933 werd de Kweekschool van het Leger te Amstelveen geopend. Het Leger des Heils telt thans in 1950 in Nederland: 650 officieren, 154 employé’s, 119 korpsen en posten, 35 inrichtingen en tehuizen.
In BELGiË vestigde het Leger des Heils zich in 1889. Het kende er moeilijkheden en vervolgingen. Er werden echter verschillende evangelisatieposten geopend en, in 1894, een tehuis voor mannen, eerste maatschappelijke inrichting in dit land. Sinds die tijd is het Leger vooruitgegaan en telt heden 12 korpsen en 8 maatschappelijke inrichtingen: tehuizen, pensions voor dames, industriële inrichtingen, moederhuis. Een hulpdienst, die zich bezighoudt met onderzoeken en uitdelingen, functionneert te Brussel waar zich ook het Hoofdkwartier bevindt. In 1934 begon het Leger des Heils zijn actie in Belgisch-Kongo. waar het werk bloeiend is.
Lit.: Leerstellingen v. h. Leger des Heils (Amsterdam z. j.); Liederen v. h. Leger des Heils. De organen zijn: De Strijdkreet; De Jonge Kampvechter (jeugdblad); Heils- en Strijdzangen (eigen composities voor zangkoren); Legerklanken (maandblad voor muzikanten en zangbrigadeleden); Ons Tijdschrift (maandblad voor Reclasseerders); Ons Contact (voor jeugdwerkers); Op veilige grond (maandblad voor Gezinsbondsleden); De Officier (huisorgaan; tweemaandelijks) ;R. Sandall, The History of the Salvation Army (5 dln, w.v. 2 verschenen zijn, London 1947-’50).
