eigenlijk Sobelsohn, Pools-Duits-Russisch socialistisch publicist (Lemberg 1885), reeds van 1901 af werkzaam in de Poolse sociaaldemocratische partij, was medewerker aan verschillende Poolse en Duitse partijbladen. Reeds in die periode onderscheidde hij zich als een polemist van zeer bijzondere gaven.
Hem komt de verdienste toe, een der eersten te zijn geweest, die het wezen van het moderne imperialisme, zoals het radicale socialisme dit opvatte, blootgelegd en tot de bestrijding er van opgewekt hebben. In de oorlogsjaren (1914-18) werkte hij in Zwitserland, waar hij o.a. aan de conferenties van Zimmerwald* en Kiental* deelnam. In 1918 kwam hij te Berlijn aan het hoofd van het Sovjet-russische persagentschap Rosta en werd medewerker aan de opbouw der Duitse communistische partij. In 1919 gevangengenomen, begaf hij zich na zijn vrijlating naar Moskou, waar hij deel uitmaakte van het Centraal Comité van de Russische Communistische Partij en van het presidium der Communistische Internationale. In 1924 sloot hij zich aan bij de Trotskistische oppositie en werd als zodanig in 1927 naar Wologda verbannen, waar vandaan hij in 1929 na een verklaring van onderwerping terugkeerde. In 1930-36 was hij redacteur van de Izwestija. In een van 23-30 Jan. 1937 tegen hem, Pjatakow, Sokoljnikow en 14 anderen gevoerd proces, werd hij als lid van het Trotskistische centrum voor ten laste gelegde sabotage, spionnage en aanslagen verantwoordelijk geacht en tot tien jaar gevangenisstraf veroordeeld.PROF. DR J. M. ROMEIN
Bibi.: Die Entwicklung des Sozialismus von der Wissenschaft zur Tat (1919); Die Entwicklung der Weltrevolution (1920); Die auswärtige Politik Sowjet-Russlands (1921); In den Reihen der deutschen Revolution (München 1921); Wege der russ. Revolution (1922); Nach Genua und Haag (1922); Lenin, sein Leben, sein Werk (1924).
