Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 06-08-2022

Josef kajetán tyl

betekenis & definitie

Tsjechisch letterkundige en toneelspeler (Kutná Hora 4 Febr. 1808 - Plzen ii Juli 1856), is van belang door het grote aantal toneelstukken dat hij schreef en door zijn bijdrage tot verheffing van het Tsjechische toneel, vooral in de provincie. Na zijn studie in Hradec Kralové en Praag ging hij zich geheel aan het toneel wijden; hij begon 1829 als acteur, was van 1842-’51 regisseur te Praag, moest toen evenwel doordat de subsidie werd ingetrokken de provincie in, en zo begon zijn moeilijke leven van trekkend toneelspeler, dat vroegtijdig eindigde in Pilsen kort na het optreden in een van zijn eigen stukken.

Hij bewoog zich vooral op historisch terrein (ridderstukken), schreef verder actueel-maatschappelijke stukken en kluchten. In één van de laatste, Fidlovacka (1834), komt het lied „Kde domov mûj” voor (muziek van Fr. Skroup), dat zeer populair en later tot officieel Tsjechisch volkslied werd. Tyl vertaalde ook toneelwerk uit het Duits en schreef historische en sociale novellen, waarvan sommige (Rozina Rudhardova) zeer verbreid werden.Bibl.: (voorn. werken): Strakonicky dudak (1847); Jan Hus (1848); Zizka z Trocnova (1849); novellen: Rozina Rudhardova (1838); Dekret kutnohorský (1841); Posledni Cech (1844); Pout ceskych umelcu (1846). Verzam. werk (1906-1908).

< >