Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Jean françois CHAMPOLLION

betekenis & definitie

jongere broeder van Jacques Joseph (vandaar zijn bijnaam: le Jeune) (Figeac 23 Dec. 1790 - Parijs 5 Mrt 1832), werd reeds vroeg door Egypte aangetrokken en hij stelde zich ten doel het geheim der Egyptische hiërogliefen op te lossen. Hij bereidde zich daarop voor door studie van alle mogelijke Oosterse talen en vooral van het Koptisch, waarvan hij reeds vermoedde, dat het de voortzetting van het Oudegyptisch was.

In 180g werd hij hoogleraar te Grenoble, waar hij de eerste (aardrijkskundige) delen van een groot werk: L'Egypte sous les Pharaons (1814) publiceerde. Zijn trouw aan Napoleon I dreef hem van 18151817 in ballingschap. Daarna teruggekeerd kwam hij door politieke avonturen spoedig weer in moeilijkheden. Eerst toen hij in 1821 bij zijn oudere broeder in Parijs kwam, kon hij zich weer met ijver aan zijn levenswerk wijden en reeds het volgend jaar kwam hij tot een beslissend resultaat, neergelegd in de beroemde: Lettre à M.

Dader, relative à l’alphabeth des hiéroglyphes phonétiques employés par les Egyptiens pour inscrire sur leurs monuments les titres, les noms et les surnoms des souverains grecs et romains
(1822), hoewel hij toen reeds de namen van enkele Oudegyptische koningen gelezen had. Daarmee waren de Egyptische hiërogliefen in wezen ontcijferd. Zijn Précis du système hiéroglyphique des anciens Egyptiens van 1824 bevat deze verdere resultaten. In dit jaar vertrok hij naar Italië, vooral ter bestudering van de belangrijke verzameling van Turijn.

Op deze reis, die tot 1826 duurde, kocht hij voorts een collectie, die de grondslag vormt van de Egyptische verzameling van het Louvre, waarvan hij in 1826 conservator werd. Vervolgens maakte hij in 1828 en 1829 een grote reis door Egypte. Na zijn terugkeer werd in 1831 voor hem een Egyptologische leerstoel aan het Collége de France geschapen. Reeds het volgend jaar stierf hij midden in het werk aan zijn rijke verzamelingen en zijn Grammaire égyptienne, zijn „carte de visite pour la postérité”. Dit werk en enkele andere zijn na zijn dood door de zorgen van zijn broer verschenen: de Grammaire in 1836, de Dictionnaire égyptien en écriture hiéroglyphique in 1841, de Monuments de l’Egypte et de la Nubie (5 dln, 1835-1845).Lit.: H. Hartleben, Champollion, Sein Leben und sein Werk, 2 dln (Berlin 1906); Lettres de Ch. Ie J., ree. par H. Hartleben (Paris 1909); S. de Ricci, Essai de bibliographie de Ch.

Ie J. (Paris 1922).

< >