lord (Temple Newsam, Yorkshire, 7 Dec. 1545 -Edinburgh 9 Febr. 1567), de tweede echtgenoot van Maria Stuart van Schotland, was de oudste zoon van graaf Lennox en van lady Margaret Douglas en van vaders- en moederszijde verwant met het koninklijk huis. Hij kwam op 19-jarige leeftijd aan het hof van Maria.
Hij en zijn vader maakten aanspraak op de Engelse troon en Maria Stuart meende door een huwelijk met haar neef haar eigen aanspraken op die troon te versterken; het huwelijk werd 29 Juli 1565 te Holyrood ingezegend, nadat de paus zijn toestemming had gegeven. Eerst stond Darnley in hoge gunst en kreeg de titel van koning, maar zijn zwak karakter en zijn lichtzinnig leven bekoelden Maria spoedig; bovendien was hij Calvinist. Uit naijver op de toenemende invloed van Rizzio, de geheimschrijver van de koningin, liet hij deze 9 Mrt 1566 in het kasteel te Edinburgh vermoorden, maar loochende later alle medeplichtigheid. De verhouding tussen Maria en Darnley werd niet beter door de geboorte van hun zoon, de latere koning Jacobus.
Toen Darnley de kinderpokken kreeg, verhaalde men zelfs dat de koningin hem vergif had toegediend. Nadat zij dat gerucht door een zorgvuldige verpleging van haar gemaal had gelogenstraft, betrok zij met hem en het kind een buitenverblijf, Kirk o’Field, nabij Edinburgh. De koningin was echter met haar kind afwezig in de nacht van 9 op 10 Febr. 1567, om de bruiloft van een van haar dienaren bij te wonen, en in die nacht vloog het huis in de lucht. Darnley’s lijk werd in een naburige tuin gevonden, zodat hij blijkbaar vermoord was geworden en men die misdaad had trachten te bedekken door het landhuis in de lucht te doen vliegen.
Over de schuld van Maria en Bothwell hieraan, z Bothwell en Maria Stuart.DR H. A. ENNO VAN GELDER
Lit.: Jean Héritier, Marie Stuart et le meurtre de D. (1934); H. Forst, Maria Stuart und der Tod D.’s (1894); R. Chauviré, Le secret de Marie Stuart (1937).
