is het zangstuk, dat in de Romeinse Liturgie buiten de Paastijd onmiddellijk volgt op het Epistel; aldus genoemd omdat het oudtijds naast of op de trappen (gradus) van de ambon gezongen werd. Ten tijde van de H.
Leo de Grote was de rolverdeling deze: een solist moest een gehele psalm zingen, doch het volk zong tussen de verzen door een vers als refrein; daaraan gaf men de naam responsum of responsorium. Zodra begonnen werd met rijkere melodieën voor de solozang, werd een gehele psalm te lang en liet men het bij een paar verzen, zoals wij dat nu nog kennen. Van de 9de eeuw af wordt ook het gehele boek met de Latijnse Misgezangen Graduale geheten. Het Graduale behoort tot de oudste en rijkste van de Gregoriaanse Gezangen.
