Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

GELIJKENIS

betekenis & definitie

is een verdicht verhaal, dat het voorkomen heeft, als ware zij aan de gebeurtenissen van het dagelijks leven ontleend, terwijl zij ten doel heeft, in dat aanschouwelijke kleed een belangrijke waarheid of een ernstige zedeles duidelijk te maken. Zij onderscheidt zich dus van de fabelen daardoor, dat de voorstelling tot het gebied der mogelijkheden behoort, wat niet het geval is, wanneer bijv. dieren sprekend worden ingevoerd.

Uit het verhaal zelf blijkt niet, dat het slechts beeld is; hierin verschilt het dus van de allegorie. In de Oosterse (Hebreeuwse) literatuur is de gelijkenis een veel gebruikte stijlfiguur (masjal), zoals ook in de Evangeliën. De evangelisten duiden haar aan met de Griekse term parabel, die echter een ruimere inhoud heeft. Voor de Bijbelse gelijkenis zie men aldaar.