zottenfeest, feest van de ezelpaus, asinaria festa, festum stultorum, -fatuorum, -follorum, was een in de late middeleeuwen geliefde en tevens fel bestreden vermakelijkheid der clerici — oorspronkelijk wellicht uitsluitend van de subdiakenen — op 1 Jan., later hier en daar verlegd op Driekoningen (6 Jan.) of het octaaf (13 Jan.). Het feest berust op de carnavalsuitgelatenheid der heidens-Romeinse Nieuwjaarsviering, de Kalendae Ianuariae, inzonderheid op de parodistische omkering van de hiërarchische verhoudingen, die het voornaamste kenmerk vormden van de in de Kalendae Ianuariae geïncorporeerde Saturnalia. Zoals hier een „rex bibendi”, zo koos men bij het ezelsfeest als hoofd der zotten een ezelpaus of narrenbisschop, om wiens persoon zich een spotofficie voltrok.
Maar ook heidens-germaanse concepties hebben bij de verdere ontwikkeling van het feest invloed geoefend en ten slotte ook de Christelijke officies van de dag (Aanbidding der Wijzen, Vlucht naar Egypte en Profetenofficie).Lit.: Du Gange, i.v. Kalendae seu Festum Kalendarum, Festum Asinorum en Abbas comardorum; Tilliot, Mémoires pour servir k 1’histoire de la fête des foux (Lausanne-Genève 1751); G. M. Dreves S.J., Zur Gesch. der fête des Fous in: Stimmen aus Maria-Laach 47 (1894) > H. Villetard, L’office de Pierre de Corbeil (Paris 1907); Idem, Remarques sur la fête des fous au moyenâge (Paris 1911); Dictionn. d’Histoire et de Géogr. Ecclés. dl 2 i.v. Ane; P. Lehmann, Die Parodie im Mittelalter (München 1922), blz. 136 vg.; J. J. Mak, Het Kerstfeest (‘s-Gravenhage 1948), blz. 159 vg.
