(1) is in de muziek de achtste toon in een diatonische toonladder, wordt echter ook gebruikt ter aanduiding van het interval tussen de eerste en de achtste toon. De trillingsverhouding van het rein octaaf is 2 : 1 en de consonantie is zo groot, dat men van oudsher octaaftonen als gelijke tonen beschouwt en ze dus ook met dezelfde naam aanduidt (a-a enz.).
(2) betekent ook een liturgisch feest dat acht (octo) dagen lang gevierd wordt. Het oudste octaaf is dat van Pasen, gevierd naar analogie van het Joodse Paasfeest. Naar het voorbeeld hiervan werden later andere octaven ingevoerd.
