(kraken). Bij de petroleumdestillatie worden fracties, liggende tussen bepaalde temperaturen, verkregen.
Men krijgt dus gas, petroleumaether, benzine, lampenolie, smeerolie enz., d.w.z. fracties, die bij steeds hogere temperaturen overdestilleren.Eén van de laagkokende fracties is de benzine. Door het toenemen van de vraag naar deze motorbrandstof door de vlucht, die de benzinemotor in land- en luchtverkeer heeft genomen, is men er steeds meer op uit de hoger kokende fracties van de petroleumdestillatie in de laagkokende benzine om te zetten. Dit geschiedt door „cracken”, waarbij de grote moleculen van de hoogkokende koolwaterstoffen in de kleine moleculen van de benzine worden omgezet. Oorspronkelijk werd dit effect bereikt door de hoogkokende fracties bij hoge temperaturen van 400-600 gr.
C. en onder druk, variërend van 5-80 atm., te destilleren. Voor Wereldoorlog II is echter reeds het katalytisch kraken ontstaan, welke methode zich gedurende de oorlog in belangrijke mate heeft ontwikkeld. Met silicium- en aluminiumoxyde als katalysatoren kan men bij lagere temperaturen werken, maar bovendien versnellen de katalysatoren ook andere reacties, nl. isomerisatie en polymerisatie van olefinen, dehydrogenering van naphtenen, omzetting van alifatische en alicyclische koolwaterstoffen in aromaten, transport van waterstof van naphtenen naar olefinen of van olefinen naar andere olefinen. Het mechanisme van de verlopende reacties wordt dus zeer ingewikkeld.
De voornaamste voordelen van katalytisch t.o.v. thermisch kraken bestaan hierin, dat het octaangetal van katalytische kraakbenzine (78-81) hoger is dan van thermische kraakbenzine en voorts dat het katalytische kraakresidu van betere kwaliteit is dan het thermische.
Voor de benzinefabricatie hebben zich andere procédé’s een plaats veroverd, naast en in verband met het „cracken” en wel het polymeriseren, alkyleren, isomeriseren, hydroformeren en het procédé Fischer-Tropsch. IR DR A. KOREVAAR
Lit.: G. Egloff, The Cracking Art in 1939 (Chicago 1941); A. N. Sachanen, Conversion of petroleum.
Production of motor fuels by thermal and catalytic processes (New York 1940); P. van t Spijker en J. van der Burg, Katalytische procédé’s, Jubileumno van,,De Ingenieur” 12 Sept. 1947, p. 180.
