noemt men een stuk speelgoed, door de beroemde Franse natuurkundige en wijsgeer Descartes (Cartesius) uitgevonden. Het bestaat uit een glazen popje van duivelachtige gedaante, waardoor men het ook wel met de naam van Cartesiaans duiveltje bestempeld heeft.
Dat popje is hol, met lucht gevuld en heeft slechts een opening onderaan in de lange, gekronkelde staart, terwijl zijn soortelijk gewicht zodanig is, dat het juist drijft en de massaverdeling dusdanig is, dat het verticaal blijft. Het bevindt zich in een hoog glas, dat door een blaas luchtledig gesloten is. Als men op de blaas drukt, gaat de duiker loodrecht naar beneden, terwijl hij rijst, zodra men de blaas loslaat. Dit verschijnsel kan men verklaren door de wet, dat een lichaam in een vloeistof blijft zweven, wanneer het juist zoveel weegt als de daardoor verdrongen vloeistof, terwijl het zinkt, zodra zijn gewicht groter is en rijst, zodra dit kleiner is dan dat van het door het ondergedompelde lichaam verplaatste vloeistofvolume.
Door de drukking op de blaas wordt de lucht boven in het cylindervormig glas en vervolgens ook in de duiker samengeperst, het water dringt binnen en het zwaarder geworden popje zinkt, terwijl bij het ophouden der drukking het omgekeerde plaatsgrijpt. Als men de drukking een ogenblik vermindert, draait de duiker naar de linker- of rechterzijde, naar gelang zich de vermelde opening in de staart aan de rechter- of linkerzijde bevindt; dit geschiedt ten gevolge van de uitstroming van het water.
